Jesuh Ramkhel Rian Ṭuantu Pa by Pastor Thawng Lian Uk
Hi capar nih hin Jeush tuanbia hi
ramkhel mit in a rel. Asullam cu, cunglei lawng si lo in hremmi, namnehmi mit
zong in a hun rel ti khi a si. Jesuh hi thlarau lei lawng luat hna seh tiin
khua a khang mi a si bal lo, taksa thinlung zong hi a luatmi siter a kan duhpiak
tu a si.
A tuanbia hi a tawinak incun, uktu tha
lo vawlei siangpahrang nih a chuah ka in thah awk ah an dawi i a hung upat
tikah a sual an kawl i taza a phunphun in an cuai, a donghnak ah uktu a dotu a
si tiah vailam ah an khenh chih mi cu Jesuh, Nazareth khua mi pa a si. Cu an
khenh chih lio ahcun, zultu cheukhat cu ṭang i cum lengmang buin inn lei ah an
kir (Luke 23: 27, 48). Cu bantuk uktu ṭhalo cung ah an lung a fak taktak ko.
Asual lo ti hi mizapi lawng si lo ralkap Bawi hmanh nih a theih (Luke 32: 47).
Amah nih a biacang khat a chimmi
tlawmpaal in vun zoh hmanh usih. A min a vun than pah caah phungchim dingin an
sawm i silai cu, cathiang a vun kau i “Bawipa Thlarau cu ka cungah a um.
Sifakmi hna sin i thawngtha chim awk ah chiti a ka thuh i saltangmi hna sin i
luatnak thanh awkah a ka thlah. Mitcaw mi hna sin i khuahmuh thannak pek awk le
hremmi hna luatter dingah a ka thlah, Bawipa nih a mi hna a khamh hna lai ding
kum cu va thanh awkah a ka thlah!” (Luke 4: 18, 19) tiah a rel mi kha nihin
keimah ah hin a tling ti phun khin a chim hnawh hna (Lk. 4: 21).
Hihi ramkhel mit in zoh ahcun cunglei
uktu le mirum caah cun thawng tha si lo in thawng chia a si. Sifak mi nih mirum
sin ah phaisa an cawi. An cham khawh ti hna lo ahcun an thil ri man sung an
lak. Cun an ngeih mi inn le lo zongkha leiba caah tiin an lak hna. A hnu ah sal
tiangin an minung hmanh kha an i tlai beh. Cu minauta le misifak hna caah
luatnak thawngtha thanh ti sullam cu uktu le mirum hna nih thil ningcang lo in
an hmuh mi pawl kha misifak pek than ding a si caah mirum caah cun thawngchia
cu a si taktak ko. Cu sining a thei a hngal mi hna sin i a vun rel le a vun
chim ah cun mizapi cu an i fiang tuk!
A relmi cathiang hi Is. 61: 1-2 khi a
si. Luke nihin Is. 61: 2b cu a telh lo, Is 61: 6 tu khi a bet. Pathian (YHWH)
ti can ah Bawipa (Kurios) ti a hman i hrengkhenh mi (asurim) ti
can ah mitcaw (tuflios) tiin a tial. Tinhmi ngei tein Luke nih hin a
tial mi si dawh a si ko.
A rel mi biafang pakhat cio in hin remkhel mit
in rel ahcun sullam thukpi an ngei dih. Chiti thuh timi nih a hei sawhmi cu messiah
khamhtu khi a si. Siangpahrang a tuanding paoh cu tlangbawi nih chiti thuh
a si tawn. Cu chiti thuhmi messiah ratlai ding cu an hngah hlang ngai
mi, Vawlei uktu hna sin in mi a khamhtu le a chuahtu ti khi a si tikah
uktu le nawlngeihnak a duh tu caah cun a nuam hrim lo.
Thawngṭha chim/thanh (Euangelion)
timi khi uktu pakhat a vun chuak silole teinak a hmuh in vun chim le thanhmi a
si tikah khin uktu a tuanlio le a silio mi caah cun a nuam lo taktak.
Siangpahrang thutdan ah a thu cang lai ti khi a si i cucaah hi biafang a vun
chim hmanh ahkhin a thei mi pawl nih cun an lung a rak fiang tuk ko. Cu nih a
uk tik bel ahcun daihnak a um lai i mitha lo pawl kha bia a ceih hna lai ti khi
a si.
Sifak timi biafang hi sullam tampi a
ngei ko nain Luke chungah cun thilri ngeih le ngeihlo deuh in a chim tawn (Luke
1: 53, 3:10-14, 6: 20; 24: 12: 16: 19-31, 19: 1-10; 6: 30, 35; 11: 41; 12: 33-
34) tiah Bible thiamsang zong nih an chim. Misifak, thongtlami, mitcawmi,
saltangmi, le hremmi ti in a chim lengluang ko khi. Afawinak cun, namneh mi
hna, zei i rel lomi hna, hnonmi hna an si. Mahmi pawl hna khi uktu le mirum a
si lo mi lawngte an si.
“Luatter” awk ah timi biafang nih
phoih awk ah, ngaihthiam awk ah ti bantuk sullam zong a ngei ve ti a si. Misual
tiah rakti mi hna hi mifir le mi lih chim lawng hi misual ti a rak si lo. Cozah
le uktu a dotu poh kha tlaih i biaceih cun misual tiah sual phawt a herh ahcun
thah, vailam zong tah a rak si.
Cu he a pehtlaimi a dang deuh ah vun
kal ta duak usih. Vailam cu zei ahdah an hman ti ah cun, uktu he a ral kah in a
nung i “Misual” tiah sualphawt mipoh thahnak a si. Kan ram (Myanmar) sining
zongah a si ko lo maw cu. Dinnak kan tanh, kan chim lioah anmah thatlonak kong
kan chim sual ahcun thongthlak, hrem le thah tiang hmanh kan rak tong (an ton
theo khawh rihmen). Cucu hohmanh nih philh um lai lo. Jesuh pawng i a ummi hna
le a thih hnu kum tlawmpal hrawng i a nungmi zong nih thongthlakmi, hremmi,
misual timi le thahmi pawl hna kha fiang tein an hngalh. Bianaah, Jesuh
thawngtha a rak chimtawnnak pawngah minung thongthum hrawng (3000) an rak thah
hna ah hin vailamtahnak ah thlai lengluang in an tar hna. Cu hna cu misual tiah
ti an si. Aruang cu, mithil an fir le lai an nawn ruangah si lo in a cozah kha
an rak doh hna caah a si. Zohmanh u, Jesuh hrimhrim nih pei, “Cucaah, hna nan
ngeih ahcun, thei ku u” tibantuk hin a chim lengmang nak cu a si cu. Biaeng in
Jesuh nih bia a chim ahhin cu bia a thei mi hna nih hin fiang taktak in an theih
khawh. Atu ah cun chiandeih tiah kan chim ah zei sullam dah a si/sawh ti kan
theih bantukin kha lio minung hna nih sahrang, lusarih ngei, 666 tibantuk hna
khi a sullam an rak i fiangtuk.
“Luatter” ti i a chim tikah cozah le
uktu nih misual cazin i a chiahmi miding le misifak pawl, mah lio cozah a dotu
zongkha an min cazin in a hloh piak hna lai ti khi a si ko. Thong in luatter,
hrengkhenh in luater, hremnak in luatter, an leiba in luatter ding ti cu chim
hau lo a si. Vawlei ningcang loin cozah le mirum pawl nih an rak lak mi zong
kha a pek hna ti khi a si. A tang ah vun zoh u sih.
“Bawipa nih a mi hna a khamh hna lai
ding kum” ti hin a vun fiang ngai. A cung lei deuh ah kan langhter bangin leiba
tlawm te ruang le tuktak zeidang ruangah inn le pupa ro vawlei mirum kut le
uktu kut a phan mi kong khi Jesuh nih bia a chimhmi hna minung pawl nih lungsu
ngai in an rak ngaih ko lai i an mit thlam ah a cuang ko lai. Mirum kut le uktu
kut ah vawlei a phan mi kha Jubilee kum (Kum 50) ah cun a ngei tu sin, misifak sin
ah pek a si. Cu sining cu, vun nolh rih ko usih, a chimhmi hna mizapi nih an i
fiang tuk. Leiba na ngei ti lo tiin luatter lawng si lo, na vawlei kha i lak
than timi kum le caan kha kan phan cang tinak a si. Amah messiah nih a
kan uk tik ah cu vialte a tuah dih lai ti cu misifak le hremmi hna caah cun
thawngtha cu a si taktak nain uk liotu le mirum caah cun thawng chia a si.
Mah a biacang khat hi thlarau lei
lawng in kan chim tawn asinain Jesuh nih cun ramkhel lei, chawleh chawhrawlnak
lei, zatlang nun kongkau lei zong kemh in a chim mi a si caah ramkhel mit in
rel ahcun a nuam ngai i a chim duhmi hi a rak thuk fawn.
Kumzabu pathum a thawk tiang hi, Jesuh
zultu, khrihfami pawl cu ral kap an tla bal lo. A ruang cu uktu tha lo pawl
hi Jesuh he a kalh ko ti kha an rak hmuh caah a si. Constantine nih vailam a
hman hnu ceu hin Khrihfami pawl hi uktu lei an hoih i fak piin ral kap an hung
tla. Cucaah, vailam hmelchunhnak lungthin ah a chia mi Khrihfami pawl hi kan ko
tho hrimhrim in (dihlak cu a si lo) ram pakhat ah uknak tha lo a um caan,
dinlonak a zualcaan (corruption) poh ahhin, cu uktu tha lo cu a do tu kan si.
Kawlram tlangcung mi hi uktu thalo kha hriannam tlaih in a doh tu an si.
Ahleiin Laimi, kan ralkap pawl hi an kut khatlei in Pathian bia ti bu he Bible
an i tleih pah ko khih (ka palh sual hnga maw?). Tuni tiang American ahcun
thimnak an tuah tikah Khrihfa hruaitu pawl hi an bia pi ngaingai rih tiah
thawngpang zong a leng tawn.
Jesuh cu hremmi le martyr (thihchia)
in thah mi pa si. Ram uktu bawi pawl (political), mirum upa pawl (economic) le
biaknak upa pawl (religious) nih an hrem mi a si.2 Biaeng in a chimmi, biasir in chimmi (*direct
i chim ahcun tleih le thah an rak ton caah fiang hlangtuk in an rak chim ngam
lo) hna cu ka khat an thaih ah an lung a rak fiang tuk.
Jesuh cu ziknawh, eihmuar, ningcang
loin a um mi he a ral kah zungzal ko. A cung lei kong, ram a rawh daan khi
biaknak hruaitu zong an rak i tel ko. Mirum hi Sadducee lawng si lo in Pharisee
pawl zong hi an rak tam ngai ti a si. Cu pawl he cun a kalh zungzal ko lai. A
zultu taktak pawl zong hi cu bantuk thil tha lo he cun an i ral kah zungzal ko
lai.
Jesuh cu thleidan ngei lo in rian a
tuantu a si. Miphun zong a thleidang lo. Nu le pa zong a thleidang lo. Hmunhma
tanh zong in rian a tuan lo. Ramkhel tuan tik zongah mah chungkhar peng le
tlang tanh lawng rianh hi Jesuh hruaining he cun a kalh. Jesuh cu amah miphun
le khua le ram bel a philh mi cu a si lo. Mirum lawng si lo misifak zong
hmunhma an ngei.
Cucaah Jesuh cu ramkhel mit in zoh
ahcun a tha bikmi pa, a khel dan hi a hmanbik pa, ruru hranghrang bel in a khel
lo, lam thabik a zawhtu pa a si. Ram a khelning hi ruru hranghrang a silo mi
non-violence a si. Cu lam cu Aung San Suh Kyi, Martin Luther King Jr., Mahatma
Gandhi le a dangdang pawl nih an zulh caah an min a thang khun ti tiang an
chim. Ram khel riantuantu hna, a hlei in Laimi, nih an i zohchun ding le a lam
an zulh ding ve cu a biapi taktak.
A cung cabia hi HBA Hmurka 2019 August thla i an chuahmi
chung in tar ṭhanmi a si.
EmoticonEmoticon