Teng Lam Tuanbia
Vawleicung ah hin mihrut a phunphun an um. Hruh ṭha, hruh tluang, hruh ṭhalo tiin an um hna. Teng Lam hruhning tu hi a phun aa dang ngai. Mifim a lawh caan a um i, mihrut taktak a lawh caan a um. Teng Lam tuanbia hi Laimi nih kan ngeih ciomi a si. Asinain min sak le chimning tehna hi kan i khat cio lo i phun dangdang in kan chim ko nain a si canning cu kan i khat ko. Atu ka ṭialmi zong hi a tling kho dih lai lo nain a cheuchum kan Langhter khawhmi vun chim ka duh. ____ Pu Lian Kung
Teng Lam cu a hung tlangval i nupi a ṭhit hnuah amah inn lo teah khua a sa. Zan khat ah a naupa nih hlen a timh i zanṭim ah Teng Lam innchak ah a va kal i khuachia bantukin a va holh i, a phunzai, a tlok a ciar hnuah, “Teng Lam, Teng lam,” tiah a au i zankhuadei in a ṭhih hna.
A thaizing khua a dei i Teng Lam cu a nuapa inn, ah cun a va kal i, “Ka nau, zahan ah zei nih dek zankhuadeia kan ṭhih,” tiah a va chimh. A nau nih cun a thawh i, “Ka u, nan rai nih an hro hna. Cucaah cun rai na thawi a hau. Nan vokthau kha that u law tan hnih ah tan u. A sum tang kha inncar leiah, a sum cung kha innhmai leiah na chiah lai. Zan ah hnachet lote in nan um lai i, thawngpang nan theih ahcun nan raithawinak kha nan rai nih an cohlan hna a si lai” tiah a ti. “Thawngpaang nan theih tikah zeihmanh tuah loin daite in um ko uh, hna nan cheh i pakhatkhat nan tuah ahcun nan rai a ai a puang lai i vok dang thah nan hau ṭhan lia,” tiah a ti hna.
Teng Lam cu an inn ah a ṭin i a konglam kha a nupi cu a chimh. A zeiti tuah awk an hngalh lo caah an vokthau cu an thah i tan hnih ah an chuah hnuah inncar lei ah tan khat, innhmai lei ah tan khat an chiah. Khua a muih in a naupa nih voksa cu a rak laak i a inn ah a ṭinpi. Zingkhat tein Teng Lam nih a voksa chiahmi cu a zoh i a um ti lo. A naupa cu a va chimh i a nuapa nih cun, “Nan rai nih a laak dih cang i, a lung a tluang cang lai,” tiah a ti tikah ah Teng Lam cu a lung a tling ngaingai.
Ni khat cu a nua pa inn ah cun a va kal leng ṭhan. A naupa inn cu di inn a si i a ṭet dih cang. Teng Lam nih, “Ka nau, na inn a ṭet tuk cang i sak ṭhan a hau lo maw?” tiah a ti. “Ka u, a ṭet a si lo, keimah nih pei ka awntermi a si cu. Zan ah ka ih buin arfi thlapa ka rel hna, chun ah nika ka zohnak a si i a nuam tuk e…” tiah a ti. Teng Lam nih cun, “Kei zong ka awnter ve lai,” tiah a ti. A naupa nih cun, “Na nihlawh lam a pam, va tuah hlah kan inn kan i thleng lai,” tiah a ti i, an inn cu an i thleng. Furpi a hung tlak tikah Teng Lam te cu ruahpi nih a zuh dih hna i, ngaihchih zong ah zei a ṭhahnem ti lo.
Teng Lam le a nupi cu nau an ngei cang i, lo kal le nau umh kha an i thleng lengmang. Ni khat cu an nu nih nau rawl cawh dingah khuaitizu va kawl tiah a fial. Teng Lam nih, “Khuaitizu cu khuazei ah dah a um?” tiah a hal i, “thingkua chungah a um lai.” tiah a ti. Hreitlung le hranthawl aa ken i khuai kawl ah cun ramlak ah a kal. Thingkua pakhat ah ruahti aa dilmi a hmuh i hreitlung hmanh hau loin pei hika hin a um ko hi tiah a ti i, a hranthawl khat cun a than i a tlung. A nupi cu a pek i a zoh tikah ti sawhsawh cu a si. “Teng Lam khuaitizu a si ṭung lo,” a ti amah nih a va kawl.
A nupi nih fangvoi reu dip tein a phomh i khuaitizu he cun a cawh i lo kal aa thawh lai ah, “Nau hi rak pe te,” tiah a chiah taak. Chun hrawngah nau cu a rawl a ṭam i a ṭap. Teng Lam nih ka fa rawl a ṭam cang tiah a nupi nih a chiah taakmi nau rawl cu a laak i a teh. A thaw tuk i nau pe siang loin amah nih a ei dih. Naute cu a rawlṭam in a ṭap tuk cang i, Teng Lam nih a awi kho ti lo i, a lusip a vun zoh tikah a tor lengmangmi kha a hmuh. Hmachia nih pei a tuah hi a ti namte in a hlaipiak i a fate cu a ṭah a dai. Teng Lam nih a hmachia ka hlaipiak i aa hngilh a ti i a ihter.
Zanlei ah a nupi cu a hung tlung i, “Na fa tah?” a ti tikah, “a lusip ah hmachia nih a tlunh i ka hlaipiak i thu thlup in aa hngilh ko hih,” tiah a ti. A nupi nih a va zoh tikah a kik dih cang. “Teng Lam, na fa a thi ko hi ta, a hna zong a kik dih cang hih,” tiah a ti. Teng Lam nih a hnakhaw a vun i tongh i a kik ve i, “kei zong ka thi ve ko, rak ka vui ve u,” a ti. Cuticun an pafa in hmun khat ah an vui hna.
An nu cu thaizing zingkate ah a tho i thlan ah cun a va ṭah hna. “Maw kan pa le a faw aw… mithi khua ah zeidah nan va lawh tawn e…” tiah ṭah hla a lawh hna. Teng Lam nih an nu ṭah thawng cu a theih i, “Mithi khua ah kan kal lo e… thlan chung ah kan um ko e…” tiah a ti. A nupi nih Teng Lam authawng cu a theih tikah Teng Lam a thi lo tiah khuami a va chimh hna i Teng Lam cu an chuah ṭhan.
Ni khat cu Teng Lam cu a hawi le nih, “Vokpibual ah cangai kan khorh lai,” tiah an sawm. Teng Lam cu chuncaw aa rawnh i an kawmtang i vok aa bualhnak ah cangai cu a khorh len ko. Khuazei in dek cangai pakhat a ra i an ek dawnhnak lung tangah a tlaih i paiper ah a sanh. A dang a kawl lengmang i pakhat hmanh a hmu ti lo. Cu lioah cun a fale nih , “Ka nu, ka pa cu inntang ah kan hmuh,” tiah an chimh. An nu nih “nan pa cu inntang ahcun zeidah a tuah lai, ram lakah pei cangai a khorh ah a kal cu…” tiah a ti hna. “Zaangfak in sa le ral lak vok bualpi ah pei a kal cu …” tiah a fale cu a ti hna. An nu nih sa le ral lakah a timi cu Teng Lam nih a theih tikah, sa le ral lakah pei ka um hi a ti riangmang i innchung ah a zam.
Voi khat cu Teng Lam cu haihrawn ah ramlak ah a kal i, thliahlei pakhat nih haihmin a ha in a seh i haikung in a hung ṭum kha a hmuh. Thlaihlei a biktaling in a hung ṭum caah cun thingkung kai ahhin ṭum lei ahcun biktaling in ṭumphung a si rua a ti i haikung cun zal khat in hai a hun lawh hnu ah a biktaling cun a hung ṭum ve. A tla ciammam i a thi, nain sau nawn hnu ah a hun i hrim i a tlaknak a vun zoh tikah a lu nih vawlei a khorhmi a luneh cu a hmuh tikah vui nih a ka lamh deng, a ti.
Ni khat cu a nupi nih, “Lo kan kal tikah dornak a um lo caah thlam cangaikhom ngaw tal in va sa tuah,” tiah a ti. Teng Lam cu aa thawh i kal pah ah cangai cu a kawl i pakhat a tlaih, Cangai cu a bauh i an lo chumhmui cungah a tar. Lo cu an kal i an nu nih a zoh tikah thlam cu a hmuh lo. Teng Lam cu langak an rak zuang i ka thlam an cawi sual lai tiah a ṭhawl hna. Chun ah ruah a hung sur i an nu nih, “Teng Lam, na thlam sakmi cu khuazei ah dah a si, kan i dor lai,” tiah a ti. A cangaikho tarmi cu a kawl i, “Hika ahhin a um e, ra law tiah an nu cu a auh. An nu a ra i cangaikhom cu a hmuh. “Ziah cangaikhom pei a si ko hi ziah hiti na tuah?” a ti tikah, “nangmah nih pei cangaikhom ngaw tein va sa na ti kha,” tiah a ti.
Ni khat cu Teng Lam nih ramlak i a ekmi kha thopaw nih an rak tlanhmi kha a hmuh i thopaw cu a tlaih hna i ruacong ah rawn hnu ah hnah a chinh i khua pakhat ah a va zuar. “Thopaw ka caw u law,” tiah a au. Khuami cu an khuaruah a har i, “Zeizat dah na hauh?” tiah an hal. “Sai pakhat ka hauh,” a ti hna i khuami nih, “kan zoh tuah lai,” tiah an ti, Teng Lam nih a thawh hna i, “Nan zuanter ahcun sia pakhat nan cawi lai,” tiah a ti hna. A chin cu an hon hun i thopaw cu an zuang dih Teng Lam nih cun, “Sia nan cawi lai kan ti hna lo maw, sia pakhat ka liamh uh,” a ti hna i a chim awk an hngal ti lo. Sia pakhat cu an liam. Sia cu a hruai i a tlung, lam ah sia cu a kal kho ti lo i thingkung ah a hren taak i amah lawng a tlung. A thaizing ah a sia hruaih dingah cun va kal i pawpi nih a sia cu a rak seh i a ei cuahmah ko. Teng Lam nih pawpi a hmuh tikah, aho ui senpi dah ka sia seh a ti i a ṭhawl. A nupi cu a chimh i, pawpi pei a si cu sehhmang a si. Hi hnu ah a senmi na hmuh ahcun na zam taak lai tiah a chimh.
Ni khat ah an nu nih lo a kal lai ah innleng ah hnisen a pho taak. Teng Lam nih a hmuh tikah kan nu nih a chimmi pei a si cang hi a ti i, innchung ah nam saupi a lak i a tuk, a sam dih. Zanlei ah an nu cu a hung tlung i, “Ziah ka hni hitihin a um?” a ti tikah, “a senmi a si i a ka seh sual lai ka ti i ka thah,” tiah a ti, An nu cu a thin a hung tuk nain amah nih a chimmi a si caah a chim awk a hngal ti lo.
Ni khat cu an nu nih lo a kal lai ah, “Zanlei ah kan inntual haikung can ni a phak tikah fang rak su te,” tiah a chimh taak. Teng Lam nih haikung cungah sum rak su a ka ti rua tiah a ruah i sum, sumkhal le facang cu a kaipi i haikung ṭe ah a tenh i suk ciammam i an dihlak in an tla dih.
Ni khat cu Teng Lam cu a pi a thi i rualchan cingla nih an ṭah. Teng Lam nih ṭah cu zeisan a tlai lo a ti hna, ruak cu zingka ceuka te ah a puak i hauka lei ah a kalpo. Ruak cu a ṭhutter i thing in a doh. Sia ngei pawl nih an sia cu an hun thlah hna i, Teng Lam nih, “Ka pi ruak a pahmi sia cu ka lak lai,” a ti hna. Sia ngei pawl nih kan sia nih pah sual lai tiah an kham len hna nain sia pakhat nih a pah sual. Teng Lam nih cun, “Kan ti hna lo mei,” a ti i a pahtu sia cu a laak.
Ni khat cu an khuami sia ngei pawl kha sia an i cuh i an buai, Khuami nih Teng Lam cu, “Nang na sia zeibantuk dah a si?” tian an hal. Teng Lam nih, “Kei ka sia cu cunglei ha a ngei lomi an si lai,” a ti hna. Sia cu pakhat hnu pakhat an zoh hna tikah cunglei ha a ngei lomi lawngte an si i an dihlak in Teng Lam sia ah an cang dih ai.
Voi khat cu Teng Lam cu fei aa put i ramvaih aa thawh, nengpi a hmuh i, “Fei khawh maw a fak deuh hnga, keimah nih ka bawhhnawh ah dah a fak deuh hnga…” tiah khua a ruat. Ka hneksak lai tiah cerh ah a kal i, cerh cu fei in a chunh i phawi tikah a neh kha a bi te. Amah cu cerh ah cun a bawk i, a tho i a neh a zoh tikah amha bawhnak kha a kau deuh. Cucaah cun keimah bawh hnawh a fak deuh lai a ti i, nengpi cu a pel i amah pum in a bawhhawnh. Nengpi cu a tho i a tli i, a lau tuk caah lungpang in a tla i a thi. Teng Lam nih a va ṭumhnawh i a sa cu sei khat in a vun i phorh. A kal pah ah thinghnah ramhnah a hleh taak hna. Inn a phak tikah tlawmte lawng inn a phakpi. An nu cu asining a chimh tikah an nu nih, “Thinghnah ramhnah nih sa an ei bal lo kan va lak ṭhan lai,” a ti i, an pahnih in an kal i an va phorh ṭhan.
Ni khat cu ramlak a kalnak ah tarnute thing a rak phor i cho ah a tha a bat tuk caah, “Hui ha, hui ha,” a ti pah in a kai. Teng Lam nih “hui ha” cu a uar tuk i , “Ka pi, na “hui ha” cu kan cawk lai,” a ti. Tarnu nih a thingsei cu a phorhter i, “pa Teng, hui ha, hui ha ti cnag,” a ti i, Teng Lam nih cun “hui ha, hui ha” a ti pah cun cho ah cun a kai Chungtlang an phak ah a nal ciammam i Teng Lam nih “hui ha” cu a thlau. An nu sin a phak tikah, “Kan nu, nihin tarnu sinah thil ka cawk i chuntlung i ka nalnak ah ka thlau,” a ti i, an nuva cun kawl ah an i thawh. An kawl i an hmuh lo tikah chuntlung nih a dolh sual hnga maw an ti i, chuntlung cu an cawh. An nu cu a ba tuk cang i, “Pa Teng, ka ba tuk cang,” ati , a hun i din i, “hui ha” a vun ti. Teng Lam nih “Aw! Cucu pei ka thlaumi cu a si cu, na hmuh ko nain na chim duh lo,” tiah a velh.
Hlan ah cun khua khat le khua khat ral an rak i doh caah Teng Lam cu ral nih an tlaih. A kut ah hri in an khih, an ṭem i, Teng Lam nih, “Kut ah khih phung a si lo, ka kui ah ka khit u,” a ti hna. Ral nih cun a kiu ah cun an khih i pakhatpa an conghter i a dang cu hmundang ah an kal Teng Lam nih a cawngtupa cu, “Ka hawi, ka hri a poih rak ka ser ta,” a ti i, a cawngtu pa cu a ra. A cal ah thi lak in a thongh i a kiu hri cu a hun tholh i a kut cu aa phuah i inn ah a tlung diam. Zanlei ah a hawile cu an rat tikah Teng Lam cu a um ti lo, a congtu pa cu a rak thi. An thin a hung tuk i Teng Lam hi hnu kan hmuh ahcun kan thah hrimhrim lai tiah an ti. Ni khat cu ra pawl nih a thlam in an bawh i Teng Lam nih an ka bawh ti kha a hngalh. Thlam chak in “Maw… ka thlamte!” tiah a hung au i ral pawl cu daite in an um ko. Teng Lam nih, “Maw! Ka thlamte, cu hlan ah cun na ka chawh tawn ṭung, atu hi ral pawl maw na ṭih hna,” tiah a ti. Ral pawl nih cun an i zumh i, an hun chawnh. Cu tikah cun Teng Lam nih an um taktak ti hngalh i lo diam a tlun taak hna.
Teng Lam cu a thlam chung cun an bawh ṭhan i, Teng Lam cu tlang cun a hung au ṭhan. Chawn lo te in an um i, an um rua lo tiah a ra i an rak tlaih. A khihnakah hri saupi cu an i ken i, “Kan in khih lai,” an ti. Teng Lam nih a thawh hna i, “Tlang let le tlang let in kan i hnuk lai i, nan ka tei le nan ka kalpi lai, kan tei hna le kan kalpi ve hna lai,” tiah a ti hna. Ral pawl cu an tam deuh caah ka tei ko lai an ti caah an hna a tla. Teng Lam nih hri dong khatlei cu tlang lengah cu a kalpi. “Tlang leng ka phak tikah a za cang ka ti lai i cun nan hnuh te lai,” tiah a ti hna. Teng Lam cu tlang let lei ah cun a kal i thingkung ah hri cu a hren i a tlung diam. Tlang dang a liam lai ah a za cang a ti hna i, chun nitlak an hnuh i an va zoh tikah thingkung ah hri cu a rak i hreng i amah cu lo diam a tlung cang. An thin a hung tuk i, “Hi hnu ka hmuh ahcun kan thah hrim lai,” an ti.
Ni khat cu Teng Lam cu Kawl ah cite phorh ah a kal. Cite cu sei khatpi in a rak i phorh i a rak tlung. Cho a kai lioah ral pawl nih an hmuh i an rak dawi. Cite he cun Teng Lam cu a tli lengmang i a tlik khawh ti lo tikah a cite kha thuh taak a timh. Cite cu ramphur lakah a thuh i a zoh tikah a hmuh i, mi nih an hmuh lai a ti. A pawng ah tiva a um i, a sei cun tibungkur chungah a thlak i a zoh tikah a hmu ti lo. Cucaah cun ral pawl nih an hmu kho lai lo a ti i inn ah a tlung taak.
Ral an um ti lo tikah a cite thuhmi cu ka va laak lai tiah a kal. A sei cu a hun lak i cite cu a rak ti dih a zeihmanh a um ti lo. Aho nih dah a ka fir piak hnga tiah khua a ruat i a hngal kho lo. Tibungkor chungah hin a firtu a um ko lai tiah tibungkor cu chun nithlaka theh. Reu lak in a theh tikah ah a firtu zeihmanh hmu loin kingkuar (ngaikuang) pakhat a tliah. Nangmah nih cite na ei dih a ti i inn ah a tlunpi.
Inn a phak tikah kingkuar cu marlei khapkua in a chuan i khuami vialte kha sazawh ah a kawh hna. Khuami vialte cu an chuak i Teng Lam nih zei sazawh ah dah a kan kawh hnga an ti i an khuaruah a har. Asinain um ngapi merlei khapkua cun ti tlok hluahmah cun a khin i kingkuar sen hliahmah tein a vuan lengmangmi cu an hmuh i, sa a thlak rih rua lo tiah an ruah. Sa cu a chuan te ko lai tiah an hngah lioah pakhat nu a fa a ṭap i, a lem lengmang i a lemkhawh lo caah kingkuar sente cu a hahpiak i a eiter.
Teng Lam cu, “Rawl ei na ka kawh ṭung, sa na chuanmi kan hmuh ṭung lo,” an ti tikah, “um nganpi in pei ka chuan ko. Khah, chuah cang ngat u,” tiah a ti hna. Marlei khapkua chungah cun sa cu an kawl lengmang i zeihmanh an hmu lo, ti lawng a si cang, Minu nih cun, “Ka fa a ṭap tuk i kingkuar sente ka chuah i ka eitermi kha si hnga maw?” a ti. Teng Lam nih cun, “Aw… asi … a si a um ti lo. Ka cite sei khat a eitu cu amah pei si cu…” a ti hna i khuami vialte cu an ṭin dih.
Cucaah cun nihin ni tiang pupa bia ah,
- “Teng Lam Cite Thuh In”
- “Teng Lam Kingkuar Chumh In” timi phungthlukbia akn ngeihnak a si.
Advertisement
EmoticonEmoticon