TAAN NUN LE KAL TAAK NUN by Rev. Joel Nawl Cung Lian

TAAN NUN LE KAL TAAK NUN

Rev. Joel Nawl Cung Lian

             Kan Khrihfa nunnak ah hin taan thiam lo le kaltak thiam lo hi kan ṭhannak a dawn ngaimi thil a si tiah ka hmuh ve caah HBA Hmurka ah tlawmte ka rak ṭial ve. Kan ngakchiat lio ah caw le naa ek chung ceep tlaih i sukter, Leng or Ṭekbu kah le Artida (Kan ngakchiat lio kan auh ning) celh te hna kha nihin ngakchia nih an kal tak, an lonh cang. Nihin ahcun Computer games, TV games ti bantuk an i celh cang. Kan chan lio  kan i celh kha kan palh bak kan ti kho lo. A chan a si ve. Nihin kha pawl kha a nuamh tuk caah tiah tuchan ngakchia kha celhter khawh an si ti lo. Kan ngakchiat lio ah bawlung kan chuih, nihin ngakchia zongnih an chuih. Bawlung, kedanh, le chuih ning (thiamning) tu cu aa dang tuk cang. Bawlung chuih kha kan kal tak lo nain a ṭha deuhmi le a tling deuhmi tu ah aa thleng. Kan Khirhfabu nun ah hin kaltak a haumi a um bantuk in kal tak loin kan tharchuah a haumi zong an um len ve ko.

            Kaltak duh lo nun: Kaltak nun a herh tuk lio ah kan theihding mi cu kaltak duh loin taan nun a si ti hi kan langh ter hmasa lai. Taan nun hi thil kalkhawh lo nun a si. Kan bible ah tampi lakah minung pahnih nun lawng kan langhter lai. Pakhatnak ah Tera nun a si (Gen 11:1-31). Tera Abram, Nahor, Haran (Lot pa) hi Kaldi ram Ur khua in an i thawh i Haran an phanh ah a kalpi kho ti hna lo. A taanpi hna (Um hmun an khuar). A ruang cu Haran hmun hi a ṭhat caah Pathian nih a duh piakmi nakin amah duhmi aa thim deuh caah a si. Cu ka hmun ah a thi beh ti kan hmuh. Pahnihnak ah Lot nun a si. (Gen 14/ 19:23-29). Ramṭha Sodom khua aa thim hnu ah ral nih an tuk hna i an kalpi hna tikah Abraham nih a chanh kha kan hmuh. A pa Abraham nih a chanh hnu ah Sodom khua a kal tak duh lo i khua hlun ah a tan ṭhan ruangah a nupi cite tung tiang a can kha nan hmuh lai.

            Zumtu hi kan ilung situkmi dirhmun ah tang pengding kan si lo. Kan duh phun thawngṭha, kan duh phun thawngṭhatnak, kan duh phun program lawngah taan hi cu ruah a hau. Haran le Sodom hi hrialding ka ti lo. Pathian nih Tera le Lot caah caan zeimawzat umnak a pekmi hna a si. A caan a zat tikah kaltak ding, lonh ding khi a si nain an kaltak duh lo, an lonh duh lo ruangah thihnak tiang an tong kha. Haran le Sodom ah an chungkhar an inuam, an zuat satil arva an thau ngai ko nain teinak nun hi kha hmun lengah ah a um ti hi an rak thei lo.

            Khrihfabu program zong hi tuah tawnmi tuah zungzal nakin tuah tawnnak in a ṭhadeuh thil kawl le lonh hi a ṭha. Taan peng hi cu kan ruah deuh a hau ko.

Kaltak tung nain kaltaak thiam lo nun: Cu cu lot kha thachunhnak zoh ṭhan u sih law, A pa u Abraham he i then in kaltak a hau cang. A caan a phan tinak.A kal tak kha a palh lo nain kaltaak a thiam lomi kha a palhnak nganpi a si. Lot nih amah sining hrampi a simi a pa Abram he pehtlaihnak a chahmi kha a palhnak hram a si. A thawknak a hram a simi kha zeiah a rel ti lo. Zei indah kaa thawk ti a philh.

            Sweden Laimi nih an ka sawm lio ah Chin pa pkhat kong an ka chimh. Kan ram dohthlennak rian ṭuantu kan pale bawmhnak kong an chim lio ah cu pa nih kei cu refugee ka si lo, asylum in Kawlram a kal takmi ka si a ti an ti. Khua ka ruat. Kawlram a kaltak cu harnak le uknak ruangah a si caah a palh lo nain kaltaak a thiam lomi tu cu a poi ngai ka ti. Kan hrinṭhan tikah hrinṭhan lo nun cu kaltak kha kan Bawipa Jesuh cawnpiaknak si. A sinain hrinṭhan lomi unau kaltak, kanmah bantuk nun a ngei rih lomi he komh duh ti lo i kaltak, kan Khrihfabu program zeimaw ah i tel duh ti lo, kan sak tawnmi Khrihfa hlabu sak duh ti lo in kaltak tibantuk cu kaltak thiam lo nun bak a si ko. Kaltak thiam lo nun cu an kalnak hmun ah teinak nun a um kho lo ti kha kan philh lo a hau. Bible nih zumlotu kha kaltak hna uh ati lo. Zum lotu nih an tuahmi kha tuah ve hlah uh a ti. Hrinthar lomi nih an tuahmi ṭhat lonak kha huatding a si nain mi tampi cu hrinthar lomi hrimhrim khi huat in an mui hmuh an duh hna lo ti awk in an um. Cu cu kaltak thiam lo nun a si. Kal tak thiam lomi cu mi a kalpi kho bal lo.

Kaltak a thiammi nun cu kir a thiam: Abram (Gen 13-14) kha Tahchunhnak ah ka lak lai. Haran a kaltak i aa thawh. Cannan ram an phak hmasa ah hmun a khuarnak cu Bethel khua le Ai khua karlak a si. Mangtam ruangah Izipt ah refugee in an va um ta. Izipt ram in kirter an si ah khan hmun an khuarnak hlun Bethel le Ai khua kar ah an um ṭhan i biaktheng a ser i Pathian a biak ti kan hmuh. Lot le a chungkhar ral nih an kalpi hna ah khan Abram nih a va khamh. Zeiah a rel lotu a pafa Lot kha a kir hnawh ta kha. A khamh, ral kut in a chuah. Zeiah a ka rel lomi cu va um seh a ti lo.

            Kaltak, lonh a thiammi nun cu hnulei thil an philh lo. A herhnak ah an kir kho. Kan kawlram uknak kongah khua ka ruat tawn. Socialist Party uknak hi kan lonh cang. A sinain ka Pa Pu Van Kulh nih Lairam kan lam a rak pemhnak tehna hi kan thinlung in kan kirhnawh a herh caan a um. Ciankhaiyi party uknak cu kan lonh. A sinain Democracy lam awnnak hnga an tuannak hi kan thinlung nih a kirhnawh a hauh caan a um ve. Phone pakhat hnihte a um lio le mi inn ah phone kan chawnh tawn hna chan kan kaltak cang. Hand phone kan i tlaih dihcang. A sinain kha lio ah dawtnak le siaherhnak a ngei mi inn phone ngeitu kha kan philh hna lo awk a si. Ca taang niam tein rian hme tete kawl chan kha mi tampi nih kan lonh cang, degree sangsang he rian ngan pipi kan tlaih lio ah kan lonh takmi chan kan pale le kan nu le i zumh zawktlak sinak le an ralṭhatnak kha kan philh lo awk a si. Mino hna nih thil puan ṭhaṭha nan duh paoh nan i thlen lio ah hin nan lonhtak cangmi nu le pa hna nih thil thlending hmanh ngei lo in nikhat i hrukmi suk i mei ah em in  hruk ṭhan chan kha nan philh lo awk a si.

            Thlarau chan kan si ti in thlarau mi kan si lio ah kan lonh takmi kan pupa hna nun peknak  caan kha kan kir hnawh a hau.

            Kaltak nun ah a ṭhawng ngai nain kir hnawh a thiam lomi nun cu caan sau a nguh lo. A lamhmi ram a kau kho bal lo. A ṭhawnnak , A thil tikhawhnak hi a ngan taktak an ti nain hmunhma hme taktakte ah a si tawn. Jesuh nih hmunhma zeimawte ah kan sunparnak ngan tak in va langhter uh a ti lo. Vawlei khuazakip ah kan tehte va si uh a ti.

Advertisement

            Ruahnak aa khatmi minung tlawmte he lung rual ngai in bia iruah khawh ngai nain ruahnak dang ngei mi tampi he bia iruah khawh hleng lo cu a kal lomi nun a si. Zumtu dihlak hmai ah kal a thiammi kan si dih khawhnak lai Pathian Thlarau nih kan hruai hram seh.

A cung Capaar hi HBA Hmurka March 2019, Vol 17, no 1 i an chuahmi chung in tar chin mi a si.