MOPUAI HMAN NING: Aho nih zeidah a tuah lai? By Rev. Ṭial Uk (Keitheibo)
Biahmaiṭhi
Nupi ṭhitumnak Mopuai kan hman tikah ka
siarem lomi tete le aa tlak deuh tiah ka ruahmi tete ka hun langhter lai. Zeicatiah
Biakinn thiang panh in Kutsih thlacamnak kan tuahning, Monu lei le nupi ṭhi pa
lei minung nih kan hmunhma lo le kan zawnka lo ah kan va dir lengmang ka hmuh.
Cun, Monu lei tuah ding le nupi ṭhi pa lei tuah ding aa dan ve zong a ruat lomi
kan tam chinchin tiah ka hmuh. Tutan capar nih a huap mi cu Biakinn chung ṭhutdir-umkalning
lawng a si lai.
Nupi ṭhi pa lei minung pawl rian
Pastor hruainak in kutsih thlacamnak kong kha cawn
cia ding a si. Cawn lio ah Pastor chimmi bia te kha lung sau tein ngaihpiak
ding a si. Mah nih pastor kha ruahnak thar rak cawnpiak len ding a si lo.
Pastor nih ruahnak a hal hna ah cun an duhning le an ruahning kha fiang tein
chim te ding a si. Cawn lio ah Kawile kha hngah mi na si hrimhrim lai lo. Nupi ṭhi
pa i a kawile kha puai tlamtlintertu (Sporting Role-Zatpuh) an si caah herhhai a zohtu an si. Nupi ṭhipa a chambau sual
ah cun Kawi rian an tlamtlinh lo, tinak a si. Monu le a hawile kongkau tiang a
zohbih tu, an lunglawmhtertu le an thanuamnak kawltu an si. Hmun dang deuh
choiper hau zong “vik” tiah a tli ding nan si.
Kawile rian cu Biakinn an phak tik ah timhcia le
tlamtling kan si maw, si lo? timi a zohtu an si. Monu pek ding zungbunh
(Kutdong hrolh) kha pa nih amah tangka tein a cawkmi le a tuah mi a si lai (hi
zungbunh hi nan tuah hrimhrim lai, tinak a si lo, a um lo zongah a poi lo). Pa
lei zungbunh a putu zong pa lei minung hrimhrim a si lai. Monu lei minung ah
mui dawh tete an um deuh, tiin nu lei minung fial lo ding a si. Zungbunh thlen lai
ah pastor nawl pek loin mah nih duhmi bia paoh chimnak caan va lak le mah
siaremning caan hman hi a ngaingai ah cun aa dawh lo ngaimi a si. Zeicatiah, kutsih
thlacamnak ah nawl ngei le ṭuanvo ngeitu cu pastor lawng a si. Kha caan chung
kha tawi deuh in hman ding a si. Dir bu a si caah sau deuh a rauh ah cun monu
le a mawle kong kha ruah a hau.
Monu kha biakinn chung luh lei cu pa lei nih ṭuanvo
va lak tuk ding a si lo. “Pa lei minung kan um ko hih” tiin nu lei rian kha va ṭuanpiak
hrimhrim lo ding. Meilul van hrim cu monu a ṭale nih an van awk a si. Biakamnak
caan a dih hlan le Pastor nih thlacamnak a tuah hlan hrim ah pa lei nih monu
kongkau ah i thelh tuk ding a si rih lo. Thlacamnak caan hman lio le cawlcangh
lio ah nupi ṭhi pa kha fel tein a dirkamhtu cu Kawile kha an si. Siamremh a
herh mi a um sual ah siseh, cawlcangh a herh ah siseh, Kawile nih bawmh ding a
si. Kutsih thlacamnak a dih hnu khin pa lei ṭuanvo aa thok ve.
Biakinn chung caan hmannak aa lim in monu puanpar
tlaihpiak le pangpar vorh tehna khi pa lei minung an rian a si cang. Monu kha
pa sinah pekchanh a si cang caah pa lei nih sunhsak ding rian an ngei cang.
Biakinn tual ah mileng kut tlaitu zong pa lei minung deuh an si cang lai. Monu
chungkhar zong mithmai panh tein mileng kut tlaitu ah an dir ve ko lai. Nain pa
lei kha a panh khawh chung in panh, a lawmh khawh chungin ilawmh ding a si
cang. Nulepa le nifar pawl ko kha i hawklek ding a si. Biakinn leng lei ah cun
pa lei minung paoh paoh vikvak ṭhat izuam ding a si cang. Cun, biakinn chung ah
puai philhlonak hmanthlak tik zongah Kawile nih bultawl vialte ṭuanvo lak ding
a si. Ahodah aa thla hmasa lai, cun aho nih dah a thlakpi hna lai? tbk tete kha
Kawile nih tlangtlak ding a si. Monu le nupiṭhi pa nakin Kawile le mawle hna
hmanthlak rak ṭhawn deuh phun hoi hna khi a um tawn, ningzah ding a si.
Cawlcang zuam set loin umzia thiam phun kha cu Kawi rian hngalh lo a si. Chungṭuan
pawl zeimaw cawkpiak rumro ruah ding a si lo. A lan colh dingmi caan chungah
palh sual, hrelh sual, philh sual mi tete a um lo nakding ah kawile nih ṭuanvo
an ngei bik.
Monu lei minung pawl rian
Hakha le Thantlang hrawng cu monu pawl hi thulhthalh
le zia phunphun chuah a hmangmi kan tam. Monu cu a puai ni ah aa dawh bik in ṭamh
ding a si. A si khawh ah cun amah tangka tein aa ṭamh awk a si. Man le mua
chungah ṭamhnak telh phung a si lo. Pa lei nih ṭamhter mi si hmanh ah midang
theih ter tuk lo ah a ṭha, mi nihsawh i huahnak a si. Biakinn chung luh lei ah
khan monu cu amah lei minung paohpaoh nih an bultawl awk a si. Pastor sin le a
pasal ding sin a phak tiang kha a herh ning in zulhkhalh le sunhsak ding a si
ko. A mawle kha a dirkamhtu an si. Monu thilthuam zeitin a um, aa lamh chih
sual maw? a thilri aa rawk sual maw? tbk kha fel tein an ngiat peng lai. Mawle
nih cun Monu nakin dawh deuh le rem deuh hna rak i timh ding a si lo. Monu kong
philh in ngong ko in um awk a si lo. Kutsih thlacam caan chung hrimhrim cu monu
kha a mawle nih an ven lai, dir bu caan hman a si tikah a lungmit kho. Umkal le
cawlcangh ah a thilthuam aa rawk kho. Cucu a mawle nih an zohkhenh lai. Siam a
herh ah cun an siampiak lai, bawmh a herhmi a um ah cun an bawmh colh lai. A
fim tuk lomi mawle cu monu kong philh in anmah puai bang khin an thinlung a
cawlcang ve tawn. Dawh le rem an rak tuaktan tuk tawn caah monu aa palh cuahmah
zongah ngong ko in an dir theo.
Monu nih a pasal ding a pek hngami zungbunh cu amah
tein aa tuahmi a si awk a si. Pa nih tuahpiak chom ding a si lai lo.
Monu lei ah ngakchia fel tete an tampi ko, tiin pa
lei ṭuanvo ah nu lei minung vaa sawhkalh ding a si lai lo. Pangpar vorh
hrimhrim nu lei minung nih vorh phung a si lo. Pa lei minung nih an mo thar te
sunhsaknak ah an vorh awk a si lai.
Mo puai ni ah monu lei minung pawl cu dawh le rem
tein i thuamh ve ding a si. Nain hawklek tuk le perchoi tuk ding a si lem lo.
Umzia thiam i zuam ding a si. Nih-kheh tuk te hna, aukhuan tuk tehna le
tletle-buabua tuk in tlonlen lo ding a si. Limhaang ngei tein chun ni tlak ding
a si. “Kanmah nikhua hen pei a si cu”, tiin nu lei nih pa lei kha duhmi paoh
hauh ding a si lo. Kha ni kha pa caah khing a rih bik ni a si caah monu lei nih
nupi ṭhi pa lei kha lungretheih nak pek lo a ṭha. Nu lei nih hmun dangdang
umkal zong i sum ding a si.
Warning
Biakinn hmai le biakinn chungah powerpoint in siseh,
hmanthlak in siseh, Laimi nunphung he aa tlak lomi langhter lo ding. Biakinn
hmai hrawng hmanthlak tar zong i timh tuk ding a si lo. Kutsih thlacam pumhnak
chungah “Wedding Cake cheu” zong telh ding a si lo.
Lawmhpi tu minung lei ṭuanvo
1.
Monu kha, “Naa
dawh tuk” ti hrawng khin lomh ding. Mirang holh in “congratulations!!” ti lo
ding. “Congrats” ti cu mi pakhat nih fak piin aa zuamnak hnu, a theipar a hmuh
tik ah lomhpinak a si. Cucaah nu kha cutin na va ti tikah pa kha nu nih a helh
khawh le a lak khawh, ti tluk a si.
2.
Nupi ṭhi pa
kha, “kan lomhpi tuk ee, Congratulations” na ti khawh.
3.
Biakinn chungah
siseh, kuttlaihnak ah siseh, nupa hna karlak ah i tenh in dir lo ding.
Hmanthlak pi na duh hna ah cun an sir le an sir tein nan dirpi hna lai.
4. Lawmhpinak
laksawng put cu a ṭha. Ram leng tlung in nupi ṭhi pawl nih kutput (letphuaih)
kan herh lo, an ti tawn. Kutput hi bawmhnak a si lo, lawmhpinak a si.
5.
Lunglawmhnak
zanriah kha na ei khawh lomi sa lawng a si ah cun rawl ei vaa tim duh hlah.
Laimi cu kan ei lomi sa lawng an thah kan theih ko bu in rawl ei ah kan ṭhu ṭheo.
Cu tikah kan caah a hlei in mehhaang damhkhan a si tikah rian kan tamter. Mo
puai zawh i rawl ei lo cu, ti ding si lem lo. Ei khawh lomi a si ko ah cun ei
lo ding a si ko. A ngaingai ah cun rawl ei um loin puai tuah hmanh ah va lawmhpi
ding kha an kan sawm duhmi a si.
6.
Kan ei lo kong,
kan sia rem lo kong kha inntek theihter hrimhrim a herh lo, an puai kha zalong
tein an hman khawh dingah kan bawmh cio tu kha a biapi. Kanmah ruangah puai kha
a muisam thlen ter ding a si lo.
7.
Biakinn chung
kutsih thlacam lio le biakam lio caan kha hngalhpi a herh bikmi a si caah
zanriah hrawmpi nakin biakinn pumhpi kha a biapi deuh.
EmoticonEmoticon