CHRISTMAS DAWTNAK PAR A EN Rev. H. Lian Hrin
Christmas cu Pathian nih minung
ah aa can i kan lakah khua a rung sak hi a si. Greek biafang christos le Anglo
Saxon holh hlun mase fonhmi a si i, a sullam cu Pathian chiti thuh puai tinak a
si. Tuchan ah kan lawmh ngaimi Christmas cu Pathian chiti thuh puai a si kho
lem ti lo. Nuamhnak men ah a cang pah cang. December 25 ni ah Christmas hmannak
hi Europe ram i Zulu Lof Fire (Meitoh puai) an ngeihmi ni kha Christmas ni si
she tiah AD 325 hnu in an rak cohlan. Cu hlan ahcun January 6, 19; March 28,
April 19, 20; November 17 ah a hmangmi an rak um.
JESUH CHUAHNAK AH BIAPI A SI MI HNA
Jesuh min: Jesuh min hi vancung mi nih an sakmi a si. A sullam
cu “A mi hna kha an sualnak in a khamh hna lai” tinak a si. Isaiah 7:14 chung
i, “Immanuel” timi a tlinnak caah a si. Jesuh timi min cu sullam ngei in sakmi
min a si. Lai min zong biafang pakhat nih sullam pakhat ngei in sakmi a si caah
komh ding a si lo. Tahchunhnak ah Thla To ti a si ahcun ni le thla a to in an
nun kha a sawhmi a sic ah Thlato tiah ṭial lo in Thla To tiah ṭial ding a si.
New York cathluan pakhat ah an ṭialmi cu: voikhat cu Africa ram ah ngakchia
tampi cu an ram a tlawngmi, mi minthang min, an nu le an pa nih an ton mi kha
an sak hna. Voikhat cu chuahka dam lo mi a um i
siibawi nih damh khawh a si ti lai lo, Pathian lawng nih a hngalh (God
knows) a ti i a min ah an dak beh. Cun minu pakht nih fa 13 a ngeih hna. Hleithum
hnu cu a za cang ti can ah “enough” tiah min a cang lan. Zokhua Lian Chum cu
Tibaw siangpahrang he remnak an tuah lio ah fapa na hrin ahcun sawbua tiah min
hung sa te a ti. Lian Chum nih sawbua ti cu a philh ciamman i Ceu PPhua tiah a
fa min ah a sak ti a si.
Mary: Nazareth khuami, Joseph nih a hammi; Jesuh Bailam tangah khupbil in a ṭapmi; Lungthin a thiangmi; Nawl a ngaimi:
Joseph: David techin a si. Biakam a fekmi; Mary le Jesuh hmualpho a siang lo mi;
Vancungmi: Pathian palai (Lamkaltu) an si. Gabriel= Thawngṭha thanhtu; Cherub= Hlasa phu-hlaremhbu; Seraph= Khuaruahhar caan ah aa phuangmi; Lamkaltu 6:15 i Steven lung in an cheh lio i vancungmi bantuk in a hmai a ceumi kha Cherub cu a si.
Tukhal: Sifak santlai lo; nikhat hlawh lo ahcun thaizing ei awk a ngei lo mi pawl an si.
Nichuah lei mifim hna: Persia rami an si. Zuroustrainism an si. Sui=siangpahrang hmelchunhnak; Fankensen zihmui= Mi a luattertu pawl pekmi laksawng; Mura zihmui=ruak ṭamhnak zihmui a si.
Bethlehem: Changreu inn tinak a si. John 6:48 ah “Nunnak changreu cu keimah hi ka si” tiah Jesuh nih a ti. Benjamin a hrinnak ah a thimi Rachel phumnak khua; David le Jesse chuahnak khua le Israel uktu chuahnak khua (Elfrath) a si.
Arfi phundang: BC 7 hrawngah arfi Jupiter le arfi Saturn hna cu artlang in an um lio ah a chuakmi a si. Cucu siangpahrang hmelchunhnak arfi a si. Cu arfi cu Bethlehem arfi an ti i phundagn in a mei a chuakmi arfi a si.
CHRISTMAS LAWMHNAK
Lawmhnak
timi hi Baibal ah voi 650 kan hmuh khaawh. Luke 1:l4 ah “Amah cu a chuah tikah
naa lawm hringhran lai i midang tampi zong an i lawm ngaingai ve lai” a ti.
Judah mi hna nih lawmhnak biafang ah phun 10 an rak ngei. Pathian nih mithmai ṭha
a kan pek ahcun lawmhnak kan ngei an ti. Vawlei nuamhnak (ei le din, mitkuh
thawtnak tbt… hna hi Pathian dawtnak aa phuannak a si an ti. Christmas lawmhnak
timi cu Jesuh Khrih a chuah ruangah kan co mi lawmhnak (mi nih chuh khawh lomi
lawmhnak), thinlung hnangamnak a si. Cawk khawhmi a si lo. Christmas lawmhnak
cu zeibantuk khi dah an si?
Nun I hrawmnak: Pathian nih misual mi kan caah a nun hrawm awk ah taksa pum Jesuh in a run i phuang. Hihi nunhrawm ah a zik a si. Christmas laksawng kan i pekmi hna hi nunhrawmnak hmantlak an si. Misang sin in laksawng hmuh ding lawng i ruahchan i kanmah nih midang laksawng pek bal ve lo hi nun i hrawmnak kan tlolh a si. Thihnak kan ton lio i a kan hnemtu hna cu a sang bikin nun an kan hrawmh a si. Lawmhnak kan ton caan i a kan lawmhpitu hna zong hi nun a kan hrawmtu an si ve.
Thangṭhatnak: Thangṭhatnak kan
timi cu Luk 2:13-14 ah “A sang bik van ah Pathian cu thangṭhat si she law, a
dawtmi hna umnak vawlei ah remnak leng ko she” tiah Vancungmi nih hla an sakmi
kha a si. Christmas lawmhnak ahhin ei le din, laksawng i pek lawng hi an si lo,
Pathian thangṭhat hi a biapi a si. Pulpit i caan ngeih lawng hi thangṭhat a si
lo, Pathian biaknak ah zapi sinah lungtho tein i tel khawh hi a si deuh.
Peknak: John 3:16 i “Pathian nih vawlei hi a dawt hringhran caah a fapa ngeihchun te kha a pek” timi hi a si. Chawva pek, lakdawng pek lawng a si lo, Fapa ngeihchun pek tiangin dawtnak ngeih hi a si. Nu le va zong laksawng tal i pek awk kan si. Pa le fa zong i pek awk kan si. U le nau zong i pek awk kan si.
Voikhat
cu Mr. Jim nih an nu cu Christmas laksawng pek a timh. Phaisa a ngei lo. An nu
zong nih an pa cu Christmas laksawng pek a timh ve nain phaisa a ngei ve lo. Fa
le an ngei fawn lo. An pa nih a ruahmi cu hri a ngei lomi ka suimilam hi zuar i
samthih cawk a ṭha lai a ti. Cu suimilam cu a zuar hnu ah samthih cu a cawk. An
nu nih ka sam hi tan ninglaw ka zuar lai i suimilam hri ka cawk lai a ti. Cuti
a ruah ning te cun a tuah. Zaanlei ah an pa a rung ṭin tikah an nu sam a hmu ti
lo. An nu nih an pa suimilam hri ngeilo te cu a hmu ve ti lo. Laksawng an cawk
veve mi cu man ngei lo ah aa cang. Phungki khi laksawng ah samthih vape hna
usihlaw an caah santlaihnak a ngei lai lo. Cu ve bantuk in Pathian nih laksawng
ah a kan pekmi Fapa ngeihchun hi kan cohlan thiamlo ahcun pakpalawng a si ve ko
lai.
Biadonghnak
Dawtnak
par a en tiah tlang ka tar tikah misual kan caah fapa ngeihchun tiang pekmi
dawtnak hi a si. Kannih nih fapa ngeichun cu raithawinak caah Pathian kan pe
siang lai ka zum lo. Abraham nih a ngeihchun fapa Isak raithawinak ah a rak pek
kha Kanaan miphun hna nih Baal pathian caah fater an pek lio caan pi a si caah
a si. Cuve bantuk in Pathian nih Abraham cu a zuamcawh ve. Christmas hi a
ngaingai ahcun Pathian dawtnak par vawlei ah a rung enh hi a si ko. Pangpar
phuntling hna nih anmah le an par caan te ah an par. Vawlei ah Pathian dawtnak
par- Jesuh a rung enh kha Galati 4:4 ahcun “caan cu a hung phak tikah, Pathian
nih a fapa cu a run thlah. Nu chung khan a hung chuak i Judah mi nawlbia tangah
khan a um” timi a tlinnak a si. Cucu a hmaanmi caan ah a chuakmi Messiah a
sinak langhtertu a si. Hi ruang ahhin kan caah Christmas lawmhnak cu dawtnak
par a en mi lawmhnak a si. Christmas caan ah vawlei khuazakip I lawmhnak a khah
hi “Pathian dawtnak nih vawlei dihlak a huap” caah a si.
Hi Cabia hi HBA Hmurka Vol. 18 No. 4 December, 2020 ni chuahmi chung in tar chinmi a si.
EmoticonEmoticon