Bawi Jesuh Khrih Cu
Ahodah A Si? - III
December 19, 2021
Baibal caang thim:
Jesuh nih, “Keimah hi
lam le biatak le nunnak ka si; keimah sin in ti dah lo cun ahohmanh Pa sin an
phan kho lo. Johan 14:6
Jesuh nih amah a zummi Judah mi hna kha, “Ka cawnpiaknak kha nan zulh ahcun a ka zultu taktak cu nan si; biatak cu nan hngalh lai i biatak nih cun an luatter hna lai,” tiah a ti hna. Johan 8:32
Biahmaiṭhi
Jesuh
Khrih ah luatnak tling kan hmuh caah Pathian min ka thangṭhat. Kannih Lai
miphun hi khrihfa kan sinak kum 100 leng a si ve cang ko nain Luka thawngṭha
cauk chung i kan Bawipa Jesuh Khrih nih bianabia a chimmi fapa tlau pa tuanbia
i a upa dirhmun a si kho cang dingmi kha, a nuarmi bantuk ceo le kan fale mino
tampi hna cu an nun an sawksam cuahmah ko caah fapa tlau pa sining te kha kan
si peng ko rih (cf. Luka 15: 9-32). Fapa tlau zong kan si i aa lawm kho ve lomi
a upa bantuk zong kha kan si ko rih. Cucaah a Pa inn ah i chirnak le ngaihthiam
hal awk i a rak kirmi fapa bantuk kan si a herh i a nuar lomi, zumhnak ah
nulting patling dirhmun a phanmi kan si a herh tuk, cucaah nihin zong ah bia
kan hun i hal a herhmi cu: Jesuh Khrih cu ka caah ahodah a si? Kan caah, kan
miphun le khrihfabu caah ahodah a si? Zeidah a kan tuah piak khawh? Zeidah
tuahpi a kan duh? timi biahalnak hna hi kan i hal lengmang a herh. A bik in atu
lio kan tonmi boruak ahhin kan mino hna he tiah Bawi Jesuh nih zeitindah a ruah
ve hnga? ti hi lungthiang te le lung tak tein bia kan i hal a herhmi a si.
Jesuh Khrih cu biatak a si i luatnak tling a kan petu a si.
Jesuh Nih Aho A Si Kha A
Kan Chimh
a) Lam: Pathian
cu nunnak lam a si i Abraham kha a umnak khua in a chuahter i kamhmi ram ah lam
a hmuhsak. Israel miphun kha ramcar chungah kum 40 a minmei tom in lam a hruai
hna. Bawi Jesuh nih kutka bi le kau; lam kaupi le lam bi te kong a kan chimh.
Amah nih cu lam bi mi te cu a zulh i zulh cio ding in a kan sawm (cf. Matt.
7:13-23). Vawlei cung biaknak nganpipi hna nih lam kong hi an chim ve, asinain
Jesuh bantukin an kan zulhpi lo, kan kut hruai in an kan kalpi kho lo. Jesuh
nih cun kan sualnak hmanh pei a kan ngaihthiam cu! (Mk. 2:3-5) Mohamad le
Gaudama nih ngaihthiamnak kong an chim ve ko nain minung sual an ngaithiam bal
lo.
b) Biatak: Bawi
Jesuh nih Pathian cu biatak le thlarau a sinak kong a kan chimh ah khan Samaria
minu he bia an i ruahnak ah khan a si (Jn. 4). Bawi Jesuh nih hin Pathian
dinnak, dingthlu lairel a sinak (peace and justice) kha a kan chimh zungzal.
Khrih nih luatnak a kan pek (Jn 8:31-32), sual saltaannak chungin a kan luatter.
Rev. Dr. Billy Graham nih a kan chimhmi hi ruah awktlak an si: Zakia cu duhfah
hakkauhnak in a luat (freedom from greed), Mary Magdalin cu hurduhcuainak in a
luat (freedom from lust), Nikodemu (freedom from religion) cu bianak phung
chungin a luatter, i Peter cu mi ralchia a sinak in a luat (freedom from
cowardice), a rak ti.[1] Vawlei
cung biatak pipi kong[2] hi
an chim cio, asinain Jesuh bantukin keimah cu biatak ka si a
timi an um lo, an um ngam fawn lai lo.
c) Nunnak: Johan
10:10 ah Jesuh nih aho a si kha fiang khun in a kan chimh; mifir nih cun fir
duh le thah/hrawh duh ah an ra, kei cu nunnak pek awk ah ka ra i duhdim tein
nan hmuh khawh nakhnga ka ra tiah a kan chimh. Nunnak changreu a si i nunnak
ti-hna zong a si fawn. Nunnak thlarau rawl a kan petu, a kan cawmtu a si.
Caang Thim Zohṭinak
Bawi
Jesuh nih amah dah ti lo in cun Pathian/Pa sin kalnak lam dang a um lo ti kha
fiang tein a kan chimh. Biahal awk hi tampi nan ngei cio ko lai. Pathian nih a
kan dawt tuk caah zei paoh hi a kan hngalhter dih lo. Asinain Baibal nih Jesuh
kong a kan chimhmi ahhin fiang tein amah lawnglawng Pa sin kalnak lam a si kha
a kan chimh. Hi nunnak lam a sinak kong hi cu fiang tein a kan hngalhter ko.
Cucaah amah kan zumh ahcun Pa sin kan phan kho lai ti kha a fiangmi a si caah
Jesuh Khrih cu ka Khamhtu le ka Bawipa a si ti zumh le cohlan cu kanmah pumpak
cio biakiahnak a si i cu biakhiahnak ngeih khawh kha a biapi taktakmi cu a si.
A fawi bikmi biakhiahnak a si nain a har bikmi biakhiahnak zong a si fawn.
Jesuh Khrih ka herh ti hngalh, ka sual ti hngalh, Khrih ah nunning thar in i
thlen ka herh ti hngalh khawh kha a har bikmi cu a si i cucaah Thiang Thlarau
kha kaa thlen khawhnak ding caah ka bawm tiah thlacamnak in bawmh kan hal awk a
herhmi a si.
Jesuh
Khrih a thihnak le a thawhṭhannak cu Pa sin kalnak lam a si i
cucu amah in kal ding a si; biatak a sinak cu Pathian a sinak
a phuannak (revelation) hi a si i nunnak a sinak cu amah
thawngin Pathian he kan i pehtlaih khawhnak hi a si.[3] Pathian Bia a
thei i a zummi hna nih cun pehzulh in Bia cungah nawl an ngai i cu hna cu zultu
asiloah thil a cawngmi (learners) an si. Pathian Bia chung ah a um i a zulmi
nih cun biatak kha a hngalh (cf. Jn. 17:17: Annih cu
biatak khan thianter hna; biatak cu nangmah bia kha a si) i cu Bia nih cun
sual saltannak chungin a luatter hna.[4] Bawi
Jesuh nih biatak kong a chim tikah luatnak he a chim chih (truth and freedom),
amah lawnglawng hi khamhnak hmuhnak lam a sinak kha hlangfang tein a hun
langhter.[5] Jesuh
Khrih cu lam hmuhsaktu (guide) sawhsawh a si lo, amah lawnglawng hi Pa sin
phaknak lam a si i amah cu nunnak le biatak hrampi a si (Jn. 5:26; 10:10, 28; 11:25-26).[6]
Nunnak He Epchunnak
Atu lio kan nun hi zei nih dah a iap bik? Zei
kong dah kan ruah bik lio caan a si? Zei nih dah a kan hren i sal bangin a kan
tuah? Nikodemu hlan lio a dirhmun ah maw kan um, asiloah Peter bang ralchia
tukin dah kan um ko? Mary Magdalin, Samson le David te hna zong hi pumsaduhnak
thong ah fak tukin a rak tlami an si ko nain an tuanbia a donghnak aa dawh,
sual ngaihchihnak an ngei i luatnak taktak an hmu ṭhan. Matthai thawngṭha nih
Bawi Jesuh a pa Josef kong duhnung tukin a kan ṭial piak: naute Jesuh a chuah
hlan chung paoh Mary sin ah a it lo, nu le va an si lo ti kha fiang tein a ṭial
(Matt. 1: 25). Josef kha pumsa duhnak leiah aa sum kho ngaimi a si cu a fiang
ngaimi pakhat a si.
Khrih
lam kan zulh khawh nakhnga Baibal bia nih biatak kan chim sehlaw, Pathian he
kan i pehtlaihnak thawngin nunnak a hmumi zumtu, Khrih zultu ṭha kan si khawh
naklai Thiang Thlarau nih thlennak kan pe ko sawh seh. Fapa tlau pa bang in inn
ah a kir i Pathian hmai ah sualnak a phuang duhmi, thlennak taktak a duhmi ah
Thiang Thlarau nih kan nun hi sersiam ve ko sawh seh. Fapa upa bang in midepde
(hypocrite) kan si ve lo ding kha a biapi tuk, midang a lawmhpi kho lomi si hoi
hna i a poi taktakmi a si; biakinn chungah um ko ṭung i Pathian he um ṭi lo hi
a fawi tukmi dirhmun ah kan um lio caan a si zong hi kan philh hna lai lo. Kan
Bawipa Jesuh Khrih cu Pa sin kalnak lam a si i amah thawngin biatak chungah kan
nung kho ve i cu nih cun luatnak tlamtling a kan pek. Cu Bawipa cu na Khamhtu
le na Bawipa a si kho ve maw? Ni fatin, caan fatin aw nemte in an auh, an sawm,
bia an ruah zungzal ko. Luatnak tling pek an duh.
[1] Billy
Graham Classic Sermon, a tlangtar Truth timi ah tling tein
ngaih khawh a si.
[2] Biaknak
ngan pipi nih biatak an phuan cio i relative truth a si tiah
thluak fimnak vial nih cun a hnatlakpi ve men ko lai. Asinain aho ngaingai nih
biatak ka si ti cu an chim ngam hrimhrim lo. Relative truth timi
cu tahchunhnak ah: mei-hol cu coka rawl chuannak ah a um ahcun san a tlaimi a
si ko nain mileng khaan ṭhutdanh cungah a um ahcun hnawm a si. Biaknak pakhat
lawng nih ka hmaan bik aa timi hi a dik thlu lo timi bia alnak phun khi a si.
[3] Compact
Bible Commentary, 754.
[4] Ibid.,
748.
[5] The
New Jerome Biblical Commentary, 966.
[6] Ibid.,
974. Johan 1:18 le 3:13 zong hi rel chih ding a si.
Hi Cabia cu Rev. Dr. Lal Pek Lian nih 2021 December 19 (Zarhpi Zing) ni ah Phung a chimmi a si. Rev. Dr. Lal Pek Lian cu a tu lio ah Immanuel Baptist Church, Hakha ah Lutlai Pastor a ṭuan lio mi a si.
Phungchimmi Video a tang ah zoh khawh a si.
Pumhnak chung SOLO ngaih a duhmi nih a tanglei ah ngaih khawh a si.
EmoticonEmoticon