-->

GUITAR THAWHKEHNAK By Pu G Biak Nawl

- September 28, 2020


 GUITAR THAWHKEHNAK

Laimi nih kum zabu 20 thawk ka hrawng in kan rak hman ve cangmi musical instrument cu guitar (tingtang) a si. Laimi cu mi sifak kan si caah musical instrument dang dang nakin man fawi bik le hman awk ṭha bik a simi guitar tingtang cu nihin zong ah kan hman bikmi a si ṭhiamṭhiam ko.

Image result for Cither

Hlasak thlung tum lei le ṭhuanh chihmi (accompaniment) leiah kan mit a kan autertu le a kan ṭhantertu cu guitar tingtang a si ko. Cucaah cu guitar cu zeitik ah dah an rak ser timi a tuanbia vun langhter ta u si.

Guitar timi biafang hi Greek holh Kithara in lakmi a si. A sullam cu thing saihmi ah hri thlaihmi tinak a si ko. Hittite miphun nih hin 1000 BC hlanpi ah guitar cu an rak hman cang i, mah cucu i cawn in muisam phunphun ah an rak chuahter cio ti a si.

Related image

Kithara, Cithara, Cittern, Cither tiah min sak dang cio an rak hman hna. Cucaah guitar cu thir chan (Iron Age) hnu ah sermi thil a si i, guitar hlan ah hin Lyre le Lute hi an rak um cang.

Lute cu Egypt miphun nih BC 2000 hrawng ah hin an rak hman cang i, a hri ah puhri rak si dawh in a um. BC1000 hnu lawng ah thirhri hman a si i, Greek miphun nih pandura tiah min dang an sak ve.

Image result for pandura

Cun Greek miphun nih cu he aa lomi in an hun ser ve i, Lyra or Lyre tiah min an sak ve. Cu hnu ah kithara cu a ngan deuh in an hun ser ve. Bible kan zoh tikah, Jubal le a hrinsor cu tingtang (Lute) le thonglawi (pipe) tum thiammi an si tiah kan hmuh (Gen. 4:21).

Cucu BC 3000 hrawng ah va si seh law, Egypt mi hna hlan ah Hebrew mi nih Lute hi rak ser dawh a si. Moors miphun pawl nih cu tingtang phunphun hoih in tlamtling deuh a simi guitar (hri 6) cu an hun ser i Spain ram ah an phanhpi.

Cu tikah Spain miphun nih an hun tharchuah i, atu kan hmanmi guitar hi an ser. Cucaah Spanish guitar ti a hung sinak cu a si. AD 1500 a hung phanh tikah Vicente Espinel timi Spain mipa nih hin biatak in a hun dirpi i hmannak a tam chin lengmang.

AD 1600 a phanh tikah Zarazuela an timi Spain mipa hi puai le laam lei hruaitu minthang a rak si i, guitar music bak in bolero, flemenco, jota, fandango, sarabard le seguidilla timi laam zoh dawhdawh cu puaipi in a tuahpi hna i, guitar cu a hung lang chin lengmang ve.

Cawnpiak awk tlak tein, guitar tum cawn fimnak a chuahpitu cu Dionisio Aguado (1784-1849) timi Spain pa hi a si i, 1825 kum ah a rak sermi guitar tumning cu nihin tiang hman rih a si.

Cun guitar music phantu minthang bik cu Fernando Sor (1784-1839) a si i, guitar tum thiam bik cu Francesco Torrega (1852-1900) hi a si. Vawleicung khua zakip ah guitar kong thanh khotu le karhtertu cu Andres Segovia (1896) a si.

Nihin ah cun guitar music cu sang chin in a hung ṭhangcho i, electronic in hman a hung si tikah tlamtling ngaingai ah a hung chuak. Hlan ah cun keyboard phun tum hi a har bik le aa dawh bik in ruah a si i, kum 6, kum 7 cawn lo ah cun thiam tlinh a rak si lo.

Musical instruments tum cawnnak vialte hi cu chungah cun an i khumh dih. Cu bantukin nihin guitar music hi kum 6, kum 7 tiang cawn awk in a hung um cang. Music sianginn ngan pipi nih music le awnnak an pekmi lak ah guitar zong aa tel ve cang.

Tahchunhnak ah Australia ram i Wesley Institute of Music nih lead guitar kum 3 a cawngmi cu Bachelor of Music an pek hna. Lead he Bass he electronic fimnak le puaituahnak fimnak he kemh ah cun kum 6 ringlo a rau ti a si.

Laimi lakah guitar tingtang a lennak cu kum zakhat tling nawn a si ve cang. Hlan deuh ahcun zuding le zun hla sa nih an rak hman deuhmi tlangval nih zan vahvaih pah ah zun hla sak in an rak tum tawnmi a rak si caah, guitar tum cu hrokhrol lohlaknak ah nupa tampi nih an rak ruah ṭheo.

Cucaah an fa le guitar tum cu chim tawngh hmanh an rak sianh hna lo. Sihmanhsehlaw, guitar cu kan Pathian nih Genesis chan in a rak hmanter cangmi hna a si caah, a thianghlimmi thil a si ti kha kan philh awk a si lo.

Guitar cu man fawi bik in man tam bik tiang phun tam tuk an um cang nain a tumning hrampi cu an i khat dih ko. Laimi nih zei dang music lei thilri kan tawngh khawhmi um hlah hmanh seh law, guitar te hi cu sang deuh in hmang kho hna u si law, saduhthah pakhat khen a si ko hnga.

Reference:

(1) Harvard Dictionary of Music

(2) Oxford Dictiionary of Music

(3) World Book Encyclopedia.

HBC SMD nih Pu G. Biak Nawl Philh lonak caah Article a ṭialmi cauk in an chuah mi chung in ka tar chinmi a si. A cauk ning piin a rauh hlan ah Chin Library timi app chung ah a um te lai. Cauk chuahtu, a ngeitu sin ah hnatlaknak hal a si cang. Lai holh, bia theihtlei tete tampi a um rak bawh ko.

Pu G. Biak Nawl Tuanbia zong hika ahhin ka chiah nak ka Web a bon lo i on khawh a si dik maw?

Advertisement


EmoticonEmoticon

 

Start typing and press Enter to search