KHRIHFA INN CHUNGKHAR by Pastor Thawng Kung (Galilee)

 

KHRIHFA INN CHUNGKHAR by     Pastor Thawng Kung (Galilee)

Pulpit cungin Pathian dawtmi kan sinak, a lianngan hringhranmi a vel, misual mi hna a kan ngaithiamtu le a kan cohlangtu le mi khamhtu a sinak kong thawngṭha an kan chimh ahcun kan mithmai a panh, theih ngaih kan cim hrim hrim lo. Asinain chungkhar biakṭheng a biapitnak kong, fale zohkhenh kilvennak kong phunzakip an kan chimh ahcun a ngaih kan huam set lo i a  mithmai a chiami kan tam deuh  tawn. A ruang cu chungkhar ṭha tein a kilveng khomi le Pathian bia in a cawm khomi hi keimah telh chih in tlawm deuh kan si. Chungkhar sersiam cu nikhat rian a si lo. A zarh, a thla, a kum in sersiam a haumi a si tikah lungsaumi rian a si. Pastor zong nih kan tlinh khawh lomi rian a si i ka tlinh kho phun a si lo tiah ngol a ngahmi zong a si fawn lo. Duhsah ceo mau tein lungsau taktak in thazaang chuah a haumi rian a si.

Laimi hi Pathian nih a kan dawt i biaknak lei ah Pathian bia a cawngmi a zik kan phan tiah kan chim ahcun kan palh men lai lo dah. Kawlram chung Baibal sianginn ṭha bik zong ah sianguk a ṭuan kho i Professor tampi a ṭuan khomi kan si. Anmah thawngin Baibal kha thukpi a purh dah khomi le a hrilhfiah khomi le midang a cawnpiak khomi kan hung si. Kan degree a san tluk le thawngṭhachim kan thiam tlukin kan chungkhar cu Pathian bia ah kan ṭhang lo tiah ka hmuh. Keimah telh chih in Pastor/Evan/Professor kan ṭuan ko nain chungkhar felfai tein a zohmi le Pathian bia in a tṭhantermi pa zeizat dah kan va si hnga. Cheukhat cu kan nule kan pa zuu an ding. Kan farle, kan unau hna zuu an ding. Zuk hnawmmi phunphun, rit hai sii phunphun an tong. Zawtnak phunkip in an thi. Hi thil hi zeiruang ah dah a chuah? Lehnak a phi cu fiang in ka hngal lo nain chungkhar ah kan daithlan caah a si tiah kan ti ahcun kan palh lai lo dah. Thawngṭhachim, Crusade, Campaign tuah ah hmun kip ah kan kal, kan phan. Midang cawnpiak cu kan hlawp a tlo ngai, biatak kan chuah. Asinain kan kal takmi innchungkhar cu ruah sur lai khuari thawng le ṭek tlak bang khuaci an mui. Anmah bing cio in khua an sa. Chungkhar cawnpiak ding ahcun kan lung a tawi, suimilam ṭemkhat zong kan i hne kho lo. A zarh, a thla, a kum cu a sau tuk kan ti. Biakinn Pulpit cung lawng kan i tinh lengmang tikah chungkhar pulpit cu kan kal tak chin lengmang. Atu lio chinchin cu biakinn pulpit a um ti lo tikah Pathian bia kan theih khawhnak hmun cu chungkhar pulpit lawng bak a taang cang. Cucu a biapi taktak.

Chungkhar cu minung kan zatlang nun i a kengruhpi a si tiah mifim hna nih an chim bantukin Khrihfabu hmasa bik a si tiah Baibal thiamsang pawl nih an chim ve. Asinain a rawkmi chungkhar nih zatlang nun tiang khi a hnorsuan. Cu tluk in a biapi tukmi cu hi capaar tawite nih a tlinh hrim lai lo nain tlawmte kan zoh ti hna lai. 

(a) Hmunkhat te thlacam ṭinak

Chungkhar cu nifatin te thlacam, baibal rel ding le dawtnak in a khatmi siding le kan chungah Thiang Thlarau um  dingah Pathian nih a kan kawh auhmi kan si. Covid 19 ruangah biakinn pumhnak um kho hlah hmanhsehlaw chungkhar pumhnak cu caan hmaan tein hman khawh a si ko. Fale chimh cawnpiak hi nu le pa le pastorte i bawmh kan hau. Kan lung a dongh hnu ah Pastorte sin rumro ah ap le campaign, crusade rumro ah a chiami nupa kan tampi. Nu le pa nih a hmet tein thlacamnak le Pathian bia he na chimh na cawnpiak khawh lomi kha midang nih a lungfim lakin cawnpiak cu a har ngai ngai. Zeitindah kan cawnpiak a herh ti ahcun zumtu poah nih kan thiammi thlacamnak in thawk a hau. Cheukhat cu Khrihfabu program pakhatkhat ah thlacam kan thiah hna tikah ka cam thiam lai lo an ti tawn. Thlacam hmanh a thiam lomi cu zeibantuk chungkhar dah an si ti kha ruahdamh khawh an si. Thlacam thiam lo cu zumtu caah nunnak thaw a ngei lomi bantuk kan si. Ngakchia hna mithmuh bak ah nule pa nih thlacampi a hau. Cu thla kan campimi hna cu an zumhnak a fehnak caah a si. Merton Strommen & Richard Hardel chimnak ahcun thla kan campimi hna hi sermon pakhat khat an chimmi le class chungah thawngṭha karhternak an cawnmi nakin hmual a ngei deuh ee an ti. Cun bantuk thlacamnak nu le pa nih kan tuah khawh lo, kan kilven khawh hna lo ahcun agnostics timi Pathian a zum lomi minung ah an i chuah kho ee a ti. Cucaah zumhnak lam hmuhsaknak a um lo ahcun nunnak hi sullam ngei lomi ah aa cang a ti.   

(b) Mah Inn te ah a hna ngammi

Chungkhar a rawk deng cangmi muisam chungah aa telmi cu inn ah a hna ngam lomi ngakchia hi an si. Na fale kha mi inn lawng te ah an len, inn um an huam lo, mi dang rawl kha a thaw khun ah an theih ahcun na chungkhar  cu rianrang in sersiam a hau tinak a si. Cheukhat innchungkhar cu nu le pa kha an i si, an i velh tikah fale kha inn ah an hna ngam lo. Cun cheukhat nu le pa cu a caan kip ah zai an hmang. Kha bantuk zai thawng le hnahnawh kha an celh lo tikah inn hrim hrim ah an um huam ti lo. Cun cheukhat tleirawl  pawl cu mi inn hrim hrim ah khin riah a hmangmi an um.  Mi inn ah an cam an riah tikah chungkhar sining taktak kha an thei ti lo. Kha bantuk na fale an um a si ahcun biatak tein sersiam na hau cang. Rawhnak lei ah kan panh cang ti kha chingchiah ding a si lai. Cu tikah zeiruang dah kan fale hi chungkhar ah an i lawmh lo, an thla a tlak lo, an hna a ngam ti kha na kawl hrimhrim a hau. Fale nih mi dang inn nakin um an duh khunnak inn chungkhar le lumsa tein an um an thut duhnak hmunhma ser hrimhrim ding kha nu le pa rian a si. 

( c) A thianghlimmi nupa sinak kilven ding

Nitlak lei ram le ram ṭhangcho cheukhat ahcun kum hleiriat an tlin hnu cun pumpak zalonnak an pek hna. Cu tikah nupa sinak kha ning cang tein a hmangmi an um bantukin ning cang loin a hmangmi an um ve. Hihi Khrihfa cawnpiaknak a si lo. IIKorin 12:21 Nun thur in nung hlah uh a kan ti. A hleihluat tukin pumpak zalonnak hman a duhmi nih fak piin an chimmi bia a si. Nu le pa hna nih fale kha ningcang loin nupa sinak an tuah maw ti hi hlat a hau. Cun Patung cia nih nungak sinah ningcang loin nupa sinak an tuah. Fa hna an ngei chap bei rih. Nutung pawl zong mah thiam thiam. Hihi Khrihfa chungkhar nih kan tuah ding a si maw, Baibal nih zeitindah a kan cawnpiak ti hi ruah ṭhan kan hau cang. Nu le nu, pa le pa aa ummi vawlei cungah an tampi cang i Hakha zong ah an um cang. Cucu kan nunhrin covo a si kan hei ti. Baibal nih zeitindah a chim: Lev 18:22 ah nu le nu, pa le pa nan it ṭi lai lo a ti. Laimi hi nupa sinak lei ah karhlei a lammi chungah kan i tel ve.  Acozah phung nih a onh lomi kum 13/14 te hna ah va a ngeimi, nupi a ṭhimi kan si. Cucu kan zia ah a cang cang. Khuate/khuapi ah tampi  hmuh khawh an si. A sual bik ka timi cu ṭhitum thlacamnak zong tuah lo, halnak hnatlaknak biahren zong ngei loin a kum kum in innkhat ah a um ṭimi Laimi Khrihfa chungkhar ka hmuh hna ahhin ka celh tawn lo. Saram he kan i khat. Saram cu thitum thlacamnak zong an tuah bal lo. A sining poah in an nung. Khah ruat hmanh usih. Thla thum khaan, thla khat khaan pawl sii hi um hlah sehlaw kan fale hi kan hnu kan hmai ah kan bei cawk ti lai lo. Hi bantuk fih a nungmi hi Laimi kan nunphung ah kan canter sual ahcun ngaihchia ngai ngai a si lai. Chim awk tampi a um ko lai nain kan chim dih kho lai lo. Cucaah  a thianghlimmi nupa sinak an kilven khawh nak caah chungkhar hrimhrim ah chimh cawnpiak an hau. A felfaimi nupa chungkhar pakhat thawngin Khrihfa chungkhar ṭha pakhat a chuah tikah Khrihfabu, ram le miphun  sersiamtu ah an cang. 

Biatlang komnak

Chungkhar ah Pathian kan hngalh khawhnak ding caah kan dihlak ṭuanvo kan ngei. U le nau karlak zongah ṭuanvo lak duhnak thinglung kan ngeih a hau. Gen 4:9  chung ah  Bawipa nih Kain cu, “Na nau Abel tah, khuazei ah dah a um?” tiah a hal. Kain nih cun, “Ka hngal lo. Ka nau cawngtu maw ka si awk a si?” tiah a leh. Nihin kan chan ahcun u le nau taktak i thahnawnnak cu a um hraw ti lai lo nain ṭuanvo lak duhnak thinlung a ngeilomi kan tam ngai ngai. Zohchia ngaiin RO aa cuhmi kan tam hoi. U le nau kong a hngal duh lomi, mah zawn lawng a ruatmi kan tam.  Cheukhat nu le pa cu zuu an din ko zongah fale nih an zoh sawhsawh ko hna. Fale nih zuu an din len zongah nule pa nih zoh sawh sawh a si ko. U le nau, ni le far zeitluk in an sual, an nun a thur hnawm len zong ah a  zoh sawhsawh ko mi cu Kain bantuk thinlung put a ngeimi kan si. Ka hngal lo, keimah he zeidah kaa pehtlai ti phun in bia a chimmi kan si. Cucaah Pope Francis nih a chimmi cu thumkomh Pathian, Pa, Fa, Thiang Thlarau an i pehtlaih bantukin chungkhar hi kan i pehtlaih awk a si a ti. Catechism of the Catholic Church, no. 234.  Cucaah  Khrihfa innchungkhar sersiam hna usih. 

A cung cabia hi HBA Hmurka Vol. 18 No. 3  August (Hniang), 2020 ta a si.

Advertisement