Salm 32
Sualphuannak le Ngaihthiamnak
1A sualnak ngaihthiam a si i
a palhnak maimilh a simi cu
a lung aa lawm.
2BAWIPA nih, sual a phawt lomi le
a lung chungah
hlennak a ngei lomi cu
a lung aa lawm.
3Ka sualnak kha a phuan hna lo tikah
chun nitlak in ka ṭap.
4BAWIPA, chunzan in dan na ka tat i
ka thazaang cu a dihlak in a zor,
ṭhal ni lin nih khua a roter bantuk
khin ka thazaang cu a ro dih.
Selah
5Khi tikah ka sualnak cu
nangmah sinah ka phuan hna;
ṭhat lonak ka tuahmi cu
ka thup hna lo.
Nangmah sinah khan
ka phuan dih hna i
ka nawlbuarnak vialte cu
na ka ngaihthiam dih.
Selah
6Cucaah zumhawktlak
a simi viakte hna nih cun,
herhnak caan an ton tikah
na sinah thla an cam awk a si;
tilian a tlun tikah a phan hna lai lo.
7Nangmah cu kaa thuhnak hmun na si,
harnak chungin na ka khamh lai.
Nangmah nih na ka huhphenh caah
fak piin na khamhnak cu
hla in ka thangṭhat.
Selah
8BAWIPA nih, "Na zulh awk hnga
lam kha ka hmuhsak lai,
kan cawnpiak lai i lungthin
kan cheuh lai.
9Na duhnak zulhter awkah
chaak le kaahlawmh a haumi
rang le laa bantukin hrut hlah,"
a ka ti.
10Miṭhalo nih cun temhnak an in
a hau ko lai,
sihmanhsehlaw BAWIPA
aa bochanmi cu
a dawtnak fek nih khan
a huhphenh hna.
11BAWIPA nih a tuahmi thil ruangah,
miding vialte hna, i lawm u law
thanuam in um tuah u.
Amah a nawl a zulmi vialte hna,
lunglawm in au tuah u!
Hi salm cu sual ngaihchihnak theipar tiah auhmi salm a si i Salm cauk chungah a pahnihnak a si (Slm 6; 32; 38; 51; 102; 130; 143), i thawhṭhan ni hlan ni sawmli ah tipil a ing dingmi hna caah timhtuahnak ah an rel tawnmi, an sak tawnmi hla a si.[1] A cheu nih hi salm hi hrumainak asiloah thlacamnak a si an ti. David nih Bethseba he an sual ruang i sualnak nganpi chung i a um lio kha a si kho mi a si tiah ruah a si i Nathan sin i a rak chimmi cu: "Bawipa ralchanh in ka sual cang" a ti i Nathan nih a lehmi cu "Bawipa nih na sualnak a kalpi cang," (2 Sam. 12:13) a ti. Hi salm nih a hun langhter duhmi cu sualphuannak nih rianrang tukin Pathian ngaihthiamnak a hun tinco khawh ti hi a si.[2] Cu pinah a biakilhnak i a hun hmanmi (caang 10-11) hi Pathian hlawrhnak a si i a hmuhtonmi chung in i cawn-awk tlak thil hna ruangah Pathian cu a biakinn thiang chungah thangṭhat ding a si kha a mi hna cu a cawnpiak hna.[3]
Caang khatnak le caang hnihnak: 'A lung aa lawm' tiah hika i kan rel khawhmi hi thluachuakmi tinak zong a si. Hi lawmhnak hmuhtonmi hi pumpak caah a si ko nain mi vialte ca zong ah a si khomi a si. Caang khatnak in caang hnihnak chung ah a hun hmanmi sualnak kong ahhin phun thum in a langhter ti kha kan hmuh khawh i ngaihthiamnak he a hun chimchih peng. A pakhatnak i a hmanmi biafang cu nawlbuar sualnak (transgression) ti a si i Pathian nawlngeihnak kha ralchanh in a ummi, Pathian nawl a buarmi tinak a si (cf. Slm 51:1); cun pahnihnak i sualnak biafang a hmanmi cu a tuah in palhnak a tuahmi sualnak (sin) a si i Pathian duhnak a nganh i a lam zong a pial taakmi (cf. Slm 51:2) phun kha a si i a pathumnak i a hun chimmi sualnak cu dinlonak, ziaker ngeihnak asiloah lam pialmi sualnak phun (iniquity) hi a si. Hi salm 32 chung i sualnak kong i biafang phunthum a hmanmi hi an sullam cu aa khat i hi bantuk in a sualmi hna cu an thil a rit i an re a thei tuk ti kha a langhter (cf. Gen. 4:13; Slm 38:4). Zeibantuk sualnak hmanh hi Pathian he i ṭhennak a si i cucu nunnak hrampi le thluachuahnak hrampi in i ṭhen he aa khatmi a si. Cucaah cun cu palhnak, asiloah sualnak nih minung chungah a um tik ah a caah ṭihnung a si i cu sualnak a hlo kho i a hnawh piak khotu cu Pathian lawnglawng a si i sualphuan ngaihchihnak in ngaihthiamnak hmuh khawh a si. 'A sualnak ngaihtiam a si i', 'a sualnak khuh piak a simi cu,' ti le 'hlenthawinak kong i sual phawt lomi' ti in phun thum in hi caang ahhin sual aa ngaichihmi pa i a thilrit chaan a sinak, thluachuahnak le lawmhnak a hmuhmi kha kan hun rel khawhmi cu a si.[4] Cucaah cun hi caang hi ngaihthiamnak nih a chuahpimi thluachuahnak ti zong in an ti phahnak a si I ngaithiamnak ti tikah hin khuhpiak, sualnak cinken piak ti lo, thilrit phurhpiak asiloah kalpi dih tinak sullam an ngei.[5]
Caang thumnak le caang linak: Salm caṭialtu nih a sining kha a hun i mer i a hun zohṭhannak kha a si i a lung a pem ngaimi pakhat cu a sualnak phuang lo in a um ah khan zeitluk in dah a re a theih, Pathian nih a lawmhpi lonak kha a lang, chun nitlak in ka ṭap a ti. Hika i ka ṭap a timi ahhin ka zaw i ka ruh vialte an i seng dih ti zong in fian khawh a si i ruh rocar dih hi pum dihlak a tungtlang a cimh dih bantuk ah ruah a si (cf. Slm. 22:14; 31:10; 102:3). A chunglei in a ummi ti-hang vialte kha an rocer dih i ṭhal ni lin nih khua a roter bantuk in a zawtnak le a tuarinnak cu a fak ngaingai. Hlan lio Judahmi hna nih an ruahmi pakhat cu zawtfahnak hi hmuh khawhmi Pathian dantatnak a si tiah an zumh, sualnak ruang ah Pathian thinhunnak kan cungah a tlung tiah an ruah.[6]
Caang nganak: Sualnak a tuahmi kha phunthum in a langhter bantukin sualphuannak a tuahmi zongah hin a holh umtuning ahcun phunthum in a hun hman ve: a pakhatnak cu ka sual ti kha aa hngal (acknowledge), aa wankhaan; a pahnihnak cu ṭhatlonak a tuahmi kha a thup hna lo; i a pathumnak cu a sualnak kha a phuan (confess) dih cikcek.[7]
Caang ruknak le caang sarihnak: Zumhawk tlak a simi tiah a hun timi cu Pathian biakamnak cung i titsa (loyalty) a ngeimi hna tinak a si i ral nih an tuk hna i harnak an ton tikah Pathian nih a bawmh hna lai. Tilian a tlun tik ah a timi ahhin Judah ram i tilak an tuahmi ah tilian a tlun tikah cun ti tha a ṭhawng taktak i ṭih a nung ngaingai; sihmanhsehlaw Pathian sinah zumhawk tlak a simi a sal le hna cu tilian nih a phan hna lai lo (cf. Slm. 18:16; Isa. 28:2, 17, 30:28; Nah. 1:8; Lk. 6:48). Pathian cu aa thuhnak hmun a si, (Slm. 27:5) amah tlaih a duhmi hna kut in a khamh. Cu a khamhnak cu lawmhnak he a aupi.[8]
Caang riatnak le caang kuanak: 'Na zulh awk hnga lam kan hmuhsak lai,' a ti tik ahhin Fimchimtu Cabia (Wisdom Literature) cawnpiaknak phun kha a si i a chim duhmi cu Pathian Nawlbia zulh kha a si; 'lungthin kan cheuh lai' tiah aa ṭialmi hi a holh umtuning ahcun 'na cungah ka mit ka chiah' ti zong in fian khawh a si i ka mit tiah a hun timi cu cawnpiaktu saya i a mit kha a chim duhmi a si. Rang le laa bantuk na si lai lo (cf. Phut. 26:3) a ti.[9] Pathian a ṭihzahmi cu an lung a khon lo ding a si zia kha ruahnak a cheuhmi cu a si i Pathian nih chimhhrinnak bia a cawnpiakmi a si.[10]
Caang hranak: Pathian kilvennak a langhter. Pathian a zummi hna cu Amah nih a dawt hna i a kilven hna. Annih nih cun Pathian kha an i bochan. Sihmanhsehlaw miṭhalo nih cun a dong lomi harnak kha a ton peng ko lai. Cu lio ah Pathian a ṭihzahmi mifim nih cun Pathian dawtnak le zohkhenh kilvennak kha a hmuh lai ti kha hi caang nih a kan chimh.[11]
Caang hleikhatnak: 'I lawm u' tiah a hun timi nih hla sining kha a hun langhter. Pathian thangṭhat hi kan hei i thim dingmi duhthimnak phun a rak si lo, kan tuah awk hnga hrimhrim tu a rak si deuh (cf. Deut. 28:47; Neh. 8:10). Miding vialte hna a ti tikah lungthin a dingmi (Slm 1:5) hna ti zong in fian khawh a si (2 Chan. 29:32; Slm 7:10). Hi bantuk mi hna cu an tha a nuam i an i lawm.[12]
[1] IB, 168.
[2] NBC, 505.
[3] NIBC, 577.
[4] Anderson, 255-256. Transgression ti cu Latin holh transgredi in a rami a si i karhlei lamh ti a si i Baibal bia in cun sualnak ti a si, Pathian nih ramri a chiahmi lonh tinak zong a si pin ah Pathian nawlbia buar kha a si (Ex. 34:7; Slm 32:1; Rom 5:14; Gal. 6:1); iniquity ti zong hi Baibal bia cun sualnak ti a si ṭhiamṭhiam i a sullam cu ningcang lo phunglam ngei lo, duhdanhnak ngeih, din lonak le ṭhat lo tuknak hna hi an si (Ex. 34:7; Isa. 13:11; Matt. 23:28); Donald K. McKim ṭialmi Westminster Dictionary of Theological Terms, pp. 286 le 144 ah zoh. Cun hika i sualnak timi (sin) tiah a hmanmi ahhin a sullam cu 'tinhmi nganhnak' ti kha a si ko i kokek in duhtuk ruang i sualnak va tuah timi phun kha a si lo; Oesterley, 209 ah zoh.
[5] Barker, 833.
[6] Oesterley, 209.
[7] Barker, 833.
[8] Anderson, 258. Pathian a ṭihzahmi nih Amah sinah thlacam seh tiah a hun ti i tilian zong hi ṭihnungmi harnak hmanthlak kha a si (Slm 18:16; 69:1-2; 144:7); Oesterley, 209 ah zoh.
[9] Oesterley, 209.
[10] Word Biblical Commentary: Psalms 1-50, 267-268.
[11] Barker, 833.
[12] Anderson, 259.
Credit: Rev. Dr. Lal Pek Lian Facebook
(Amah (Rev. Dr. Lal Pek Lian @ Church Pastor, IBC) nih Salm Hrilhfiah a kan ṭialpiak cuahmah lio ah zapi rel khawh ding in a post mi chung in tår chinmi a si.)
EmoticonEmoticon