-->

Rev. Carson Hniar Kio (Lungzarh) (1942-1996)

- October 17, 2019
Rev. Carson Hniar Kio (Lungzarh) (1942-1996)
Chuahkehnak
Hniar Kio cu a pa Circle Chairman Pu Ral Dawn le Pi Sun Ria nih 1942 kum August 28 cacawn 5 ni ah Lungzarh khua ah an hrin. A phun Hlawnceu chung a si.
Cacawnnak
Hniar Kio cu Lungzarh Private Primary sianginn ah tangcheu in tangli tiang a cawng. Mah laica tangli a awn hnu cun Thantlang Farrawn State Middle School ah tangnga in tangsarih tiang a cawng i a awng. Mah hnu cun Falam State High School ah tangriat le tangkua a cawng i a awn hnu ah tanghra cu Hakha State High School ah a cawng i camipuai a sungh caah Falam High School ah a nolh ṭhan i mah sianginn cun tanghra cu a awng.
Hniar Kio cu Falam in tanghra camipuai a awn cangka cun Rangon University ah ca a cawng i BA (Law) LLB le BRE kum 1 nak cu 1969 kum ah a awng.
Nupi hitnak

Hniar Kio cu Falam High School i tanghra a cawn lioah Sakta khuami Rev. Za Ling fanu, Falam siizungpi ah nurse a ṭuan lio mi Sayama Ni Sui he an i um i Rev. Mang Kio Thang nih Hakha Baptist Church ah kutsih thlacamnak a tuahpiak hna.
Tipil innak
Hniar Kio cu Rev. Mang Kio Thang nih Hakha Baptist Church, a tu Lung Biakinn hlan inn dot 2 lio ahkhan tipil a rak pek.
Rianuannak
Lungzarh khua cu Khualhringtlang Circle chungah a ummi khua a si. Cu lio ah mah Circle chungah cun sii-inn a rak um rih lo; mawṭawka lam zong a um rih lo caah nawl ngeitu upa pawl a rak chimh hna. Mah lio caan ahcun Dr. Ni Khuai cu Falam Civil Hospital ah Surgeon a ṭuan lio a rak si i amah nih sii-inn chiah awk ah a hna a tlak caah Tluangkhua ah Sub-center an chiah i Sayama Ni Sui cu an ṭhial caah an chungkhar dihlak in Tlangkhua ah cun an um.

1971 kum chungah Sayama Ni Sui cu Sakta ah an ṭhial ṭhan i an chungkhar dihlak in Sakta ah cun khua an sa. Amah Pu Hniar Kio zong cu sihni a hun ṭuan ve. Amah cu ram uknak lei kongkau ah a hung cawl cangh ruangah Sakta an um lio 1972 kum November thla chungah Laimi upa cheukhat hna he cozah nih an tlaih hna i Shwebo thong ah an thlak hna. Shwebo thong ah cun kum 2 deng an tlak hnu 1974 kum ah an thlah ṭhan hna.
Thongchung in a chuah hnu cun Sakta ah um ti loin Hakha ah a um i sihni rian cu biatakte in a ṭuan. Keisih sang ah inn an sak i mah ah cun an um. A hnuah Zion Baptist Church Biakinn chak ah inn a hung sak ṭhan i mah inn ahcun an um ṭhan.
Khrihfalei rianuannak
Mah lioah cun Kalaymyo ummi Laimi (Hakha, Falam, Thantlang) pawl nih hruaitu Pastor an ngeih lo caah Pu Hniar Kio cu an mah um pi tu ah an rak sawm. Amah nih Pathian sinah thla a cam i, "Pathian rian cu al phung a si lo," tiah a ruah caah Kalaymyo um ding cun an i thawh i an Pastor cu a ṭuan. Mah hnu cun Pastor Hniar Kio. tiah run ti a si i cucu Pathian rian a ṭuan thawk nak a si.
Kalaymyo ahcun an dihlak 1979 kum chungah an i ṭhial i khua an sa. Laica zong biatakte in an chimhpah hna. An phanh cangka cun Biakinn zong sak hram an thawk i an sak dih hnu cun, "Lai Baptist Church" tiah min an bunh.
Ordination peknak
Pastor Hniar Kio cu 1980 kum March 9 ni ah Ordination an pek i atu cu Rev. Hniar Kio ti a si cang. Mah hramthawk cun Carson timi min aa bunh i Rev. Carson Hniar Kio an ti.
ZBC Triennial cu Thantlang khua ah 1983 kum chung ah an tuah i mah ahcun BZC i E&M Department ah Director caah an thim. Mah kum cun ZBC  nih CCOC rian zong an hun thawk. Rev. Carson Hniar Kio zong cu Lai Baptist Church Pastor rian cun a chuak i a chungkhar he Falam ah an i ṭial.
Chins For Christ in On Century (CCOC) rian vialte cu amah Rev. Hniar Kio ṭuanvo a si caah rian a luh cangkate in a hna a hnok colh. Mahtluk a nganmi CCOC program rianṭuan khawhnak caah ngaknu tlangval pum aa pemi vialte training tuah te hna, minung mah vialte caah hman ding tangka kawl le hna…. tiah rilchuak beng loin rian a ṭuan. Mah pum aa pemi ngaknu tlangval vialte cu Paletwa, Mindat le Kanpetlet peng hna ah ramthar nor dingah an kuat cio hna. Hi lio i ZBC General Secretary cu Rev. Hrang Tin Khum a rak si.
Image may contain: 19 people
Rev. Carson Hniar Kio cu ZBC E&M Director ṭuan caan kumthum a tlin cang caah an chungkhar dihlak in Hakha ah an tlung. Mah lio caan ahcun Immanuel nih an fial i a umpi hna. Immanuel Pastor a ṭuan lioah a fanu upadeuh Nu Dawt Vel (Be Li) nih a liamtak hna.
HBA Triennial civuipi cu Khuapi khua ah 1988 kum chungah an tuah i Rev. Carson Hniar Kio cu General Secretary ah an thim caah HBA GS a ṭuan. Mah a ṭuanpah cun mah kum thawk in Chin Christian Literature Society (CCLS) a tu i (CACC) timi bu hi rak thawk a si i mah Bu Komiṭi ahcun amah cu Secretary rian ṭuanvo pek a si caah rian pitum phun 2 a kemhchih. Asinain a rian ah teimakte in a ṭuan caah chamhbaunak a um bal lo. Amah cu CCLS thawktu pa bik hna lakah hruaitu pakhat a si ve.
Mah HBA le CCLS rian pitum veve a ṭuan lio 1988 kum March 2 ni in Ralkap nih cozah uknak an hun lak i 1989 kum chungh thimnak (election) an hun tuah. Mah i thimnak ahcun a cacawnṭi hawi Pu Hre Lian Kio le Pu Lian Uk zong an i tel ve caah a mah cu a tu le tu ruahnak an hal lengmang nain zei bantuk ruahnak hmanh a pe bal hna lo. Cucaah khatlei uknak kong zong a khualtlawnnak ah a chim, tiah report an tuah i MI (hlathlaitu စုံထောက်) nih an zulh lengmang cang.
Thongtlaknak
Zankhat cu amah khual a tlawn karah palek le ralkap nih a inn chung cu an kawl i rampi a buai lio i a fapa Van Hu nih siangngakchia pawl an rak hmanmi cauk a rak i lakmi kha an hmuh. Cun a ho nih a chiah ti theih lomi, Laimi  i hruainak ca kha an hmuh i cu kong ah cun amah cu an tlaih i Hakha thong ah thla 9 an thlak. Rev. Carson Hniar Kio cu thongchung a um lio ah MI (hlathlaitu, ထောက်လှန်ရေး) pawl nih a biktaling in an thlai, a pawngin mekphek an khût hnawh tawn i teem ngaiin khua a sa tawn. Mah hnu cun bia an ceih i sualnak pipa a ngeih lo ruangah thongchung cun an chuah ṭhan. Thongchung a um lio ah HBA GS ṭuan caan cu a dih cang caah HBA GS rian le CCLS Komiṭi Secretary rian cun aa din.
Rev. Carson Hniar Kio cu thong in a chuah hnu cun Zion Baptist Church nih an fial caah Pastor a ṭuanpiak hna. Mah Pastor rian a ṭuan lio ah cun ZBC nih 1992 kum chungah CCOC tuanbia ṭial dingin rian an pek ṭhan. Cucaah Zion Khrihfabu sin in a chuak i Falam ah an kal. Falam i a um lio ah BRE cu a cawng ṭhan i a awng. ABC rian pekmi CCOC tuanbia cu luhlinhte in a ṭial i aa nuam ngai, amah cu caṭial a zuammi a si leng ah amah hrimhrim nih 1988 kum in a rak thawk pimi rian a si caah a rian ah aa lung hmuih ngai ve.
Image may contain: 6 people, people smiling, people standing, suit and wedding
Rev. Carson Hniar Kio cu CCOC tuanbia kum 2 chung a ṭial hnu 1994 kum chungah dum le lo tiah ningcang cawn ah Philippine ah thlah i training cu a kai. Laimi kan lothlawh ning cang cu a hmaan lo; zeitindah kan fing le kan tlang, kan thing le kan ram, kan vawlei hi i ṭhial lengmang in thlawh ti loin a hmunmi lothlawh ningcang tu in thlo usi law ti cu tuante in a rak ruah lengmang caah mah training cu a va kai i aa lunghmuih ngaingai ko. Cucu "SALT" training an ti.
Training a tuahnak Philippine cun a rak tlung i ZBC in a chuak mi Tedim pawl remnak komitti ah aa tel ve. Cucaah Tedim lei le kalaymyo lei ah a tu le tu khual a tlawng lengmang i mah pah cun a phanhnak Khrihfabu kip sinah SALT lothlawh ning cu a cawnpiak lengmang hna.
CACC Meeting
1996 kum February 9-11 tiang Lautu Baptist Association, Hnaring ah CACC EC meeting kan tuah i Hakha in February 7 ni kan pok. Rev. Hniar Kio cu CACC Chairperson a si caah Hnaring EC meeting ah cun Falam in February 6 ni ah a rak phan. Hakha a phanh ahcun a fapa Cung Van Hu cu Khuathlang ah a paam ti thawng a theih ko nain a hawile CACC upa pawl an ngaih a chia ve sual lai ti a phan ruangah hmaipanhte in Hnaring lei ahcun Haimual Jeep in an kal. CACC meeting cu ni 3 chung tuah a si. Amah nih Chairperson cu a tlaih. Zarhpi ni chunhnu pumh zongah thawngṭha a chim. Zan pumh zongah a pum. Kan chuak i kan riahnak ah kan tlung. Kei le Rev. S. Van Hre nih a ihnak ah kan ṭhu ve. Mah ahcun Khuathlang i a fapa Cung Van Hu paam thawng cu a kan chimh cio. Kan lau i kei nih, "Ziah, Hakha i na theih cangka cun na kan chimh lo," kan ti. "Ka hawi le nan lung a nuam lai lo, ti ka phang. Falam ah kir zong ka ruat nain kan meeting a tlam a tling sual lai lo, ti ka phang," tiah a kan ti. Kan lau cio i kan hawi le vialte kan chimh dih hna. Mah zan cu zanṭim hnu tiang kan ṭhutpi pumhnak te zong kan tuah.
Rev. Carson Hniar Kio lungput cu hihi a si. Mi hnahnawhnak le mi lungretheihnak pek a duh lomi hruaitu pakhat a si. Hakha kan pawh ni in Hnaring meeting dih tiang hmaipanhte in kan sinah bia chim. A mithmai ah ngaihchiatnak mithmai a lang lo. Hihi CACC upa pawl nih kan upat khunnak cu a si. Hnaring cun Hakha lei ah kan tlung i kan phanh in Falam ah a lan. (Caṭialtu: Sayaci Dr. Bawi Hu)
Motor Accident tonnak
Rev. Hniar Kio cu Hakha cun Falam ah a va lan i Tedim pawl remh ah Kalaymyo lei ah a lan colh. Kalaymyo cun a hung kir i Thantlang kal ding a si ṭhan. Motor a um lo caah ralkap motor a zulh. An motor cu Ramthlo rak phak lai tiva ral lonh khap lamthlang ah a tla i ti va chung pi tiang an vung ril. A hmun ciate ah mi nung 5 an thi.
Rev. Hniar Kio cu a khelruh aa khawn caah a taitang a cawl kho lo. Ramthlo khua mi nih an hramh hna i Lal Cung pa cu laang in a ran khawh chungin Fakam siizung an phanhpi. Siibawitu nih x'ray in an zoh tikah a kengruh a si i hlai a hau an ti caah Mandalay ah hlai dingin ZBC nih an kalter. Mandalay ah cun an hlai ko nain a dam hlei lo caah Falam ah an tlunpi ṭhan. A dam ti lai lo ti theih cun Hakha le zong nih an va lak i a duh lo. "Pathian rianṭuan cu khuazei zongah kan thih ding a si ko," a ti. Asinain Lal Cung nu le a fale nih Hakha tlun ding cu an nawl caah a hna a tla i Hakha ah an tlunpi.
Lal Cung pa Hakha lei ah an tlunpi cang lai ti a thei manhmi vialte an chuak i an inntual cu minung an khat dih Innchung in an rak i zawnh i motor cung i an vun chuan ahcun an ṭah dih; ruak ṭahte khin an ṭah. "ZBC zungthar pi cu zoh ka duh ko," a ti caah a pawng ah an kal pi i voithum tiang a zoh hnuah "Za cang ko seh" a ti i Falam ZBC zungpi cun 1996 kum May 2 cacawn 4 ni ei khawh in an i thawh.
Rev. Hiar Kio (Lal Cung pa) thihnak
Falam cun Ramthlo ah an i din i Khrihfabu nih an chawnh an biak hnuah an lanhpi ṭhan i Hlingrang ah an i dinhpi ṭhan. Mah hnu cun Hakha ah an lanhpi i zanlei mui ka ah an phanhpi. A pu Rev. Za Ling inn ah an tlunpi i chawnhbiak awk zong a ṭha ti lo; a thawte lawng cu a si ko cang.
Hakha an phanh zan cu khua a dei, mah ni cu chun ni a tla i 1996 kum May 3 ni zan sml. 10:00 pm ah a thawte cu a dih thliahmah i a rian a ṭuanpiak mi a Bawipa ṭaang cungah aa din. Lal Cung pa cu CACC ram chungah caṭial thiam kan pale pa 3-4 chungah ho deuh dah? tiah rak i zuam ter an si tawn i, amah hi ca cu tam a ṭial lo nain a bia vuaksak aadawh i Lai Grammar hman a thiam pawl ah chiah a si caah CACC nih Chin Evangelical Centenary puaipi ah pahnihnak laksawng le Roca zong 1999 kum April 4 ni ah rak pek a si. A ṭialmi cauk hna cu:-
  1. Thihnak nih a kan ṭhen tiangin
  2. Khrihfa le cozah
  3. Biakam thar chung khuaruahhar sernak
  4. A hramthawk ah
  5. Fingrei
  6. Ka thinhnemtu
  7. Ka fa dawt
  8. Khrihfa dirhmun
  9. Pinlei ah khin
  10. Hika hin ka dir
  11. Semnak Tuanbia
  12. Nunnak le
  13. Pathian biak le Phungchim ning hna an si.
NB : Hi a ṭialmi le a lehmi cauk 13 chungah hin uk 9 cu a cauk in a chuah, tiah CACC Roca pekmi chungah hmuh khawh a si nain, zei cauk hi dah a chuah i zei cauk 4 hi dah chuah manh loin a liamtak ti cu hngalh khawh an si lo. Cun hi a ṭialmi cauk 13 lengah Laimi Tuanbia zong a ṭial an ti. (caṭialtu)
Lal Cung pa cu hla lei hi cu tluk in a ti kho deuh lo nain a phanmi fung khathnih hi roling hla ah an cang mah hla hna cu –
  1. Kum caan a hun i thleng ṭhan i lungleen a hung chuak ṭhan timi le
  2. Siizung le Thonginn cu thlacamnak pangpardum an si timi hla an si.
A hrimmi fale hna
Sayama Ni Sui he an hrinmi fale hna cu –
  1. Pa Lal Cung (tleicia)
  2. Nu Dawt Vel (tleicia)
  3. Sayama Hla Yi (SAT)
  4. Pa Van Hu (tleicia)
  5. Pa Hre Bik (UNDP)
  6. Pa Cung Lian Thawng (Canada)
  7. Nu Dawt Hlei Zing
Upat peknak Roca
Rev. Hniar Kio cu kan laica ṭhanchonak caah ca tam nawnte a ṭial i a cauk in a chuh khawh caah Chin Evangelical Centenary puaipi ah CACC nih upat peknak roca phunhnih an pek. Mah roca hna cu –
Pakhatnak
To
Rev. Hniar kio
Nangmah cu laiholh in cauk " Thihnak nih a kan ṭhen tiangin" timi na ṭial i na chuah khawh caah kum 100 chung ah catialtu lakah (Second) na si. Calei in laimi a ṭhanchotertu na si caah kum 100 (Centenary) puai ah CACC. Calei Komiṭi nih lunglawnhnak le roca kan in pek.

Sd. Rev Tluang Ceu
General Secretary
CACC

Sd. Ṭial Peng
Chairman
Calei Komṭi
CACC

Pahnihnak
To
Rev. Hniar Kio
Nangmah cu Laiholh in cauk (9) na kan ṭialpiak/lehpiak i calei in laimi a kan ṭanchotertu pakhat na si caah kum 100 Centenary puai ah CACC calei Komiṭi nih lunglawmhnak roca kan in pek.
Sd. Rev Tluang Ceu
General Secretary
CACC

Sd. Ṭial Peng
Chairman
Calei Komṭi
CACC

Cherhchan:
  1. Hakha Baptist Associatation Golden Jubilee (1948 - 1998) page 112 -117
  2. Pa Hre Bik nih a pa tuanbia a ṭialmi chungin tlawmpal.
A caṭial mi chung in "Thihnak nih a kan ṭhen tiangin" timi cauk Biahmaiṭhi hika ahhin rel khawh a si.
(Hi tuanbia sung hi HBA nih Pathian rianṭuantutleicia hna le Pension a la cangmi hna tuanbia chung in ka char ṭhanmi a si.)
Advertisement


EmoticonEmoticon

 

Start typing and press Enter to search