Salm 24
Sunparnak Siangpahrang
1 Vawlei le a chung i a ummi
thil vialte hi
BAWIPA ta an si,
vawlei le a cung i a ummi minung
vialte zong hi amah ta kan si dih.
2 Rili cungah vawlei cu a dir i
a hram cu rili thuk chungah khan
a bunh.
3 BAWIPA tlang ah ahodah a kai kho lai?
A biakinn thiang chungah ahodah
a lut kho lai?
4 Tuahnak le lungthin in a thiang i
siasal kha a bia lo i
hlennak biakam a tuah lomi kha
an kai kho lai i an lut kho lai.
5 BAWIPA nih thluachuah a pek hna lai i
annih a khamhtu hna Pathian nih,
nan sual lo, a ti hna lai.
6 Cu bantuk mi cu Pathian sin i
a ra khomi an si,
Jakob Pathian hmaika i
a chuak khomi an si. Selah
7 Kutka hna, kau piin i hung u,
zungzal in a ummi innka hna,
kau piin i hung u;
a liannganmi siangpahrang cu
a lut lai.
8 A liannganmi siangpahrang cu
ahodah a si?
A liannganmi siangpahrang cu
a ṭhawng i a lian a nganmi,
raltuknak hmun i teitu a si mi
BAWIPA kha a si.
9 Kutka hna kau piin i hung u,
zungzal hmunmi innka hna,
kau piin i hung u;
a liannganmi siangpahrang cu
a lut lai.
10 A liannganmi siangpahrang cu
ahodah a si?
Amah cu ralkapbu BAWIPA,
a liannganmi siangpahrang kha
a si! Selah
Hi salm cu biakinn chung i Pathian biakning he aa pehtlaimi a si i a bik in Pathian umpi hmelchuhnak a simi Biakamnak Kuang an luhpi lio ah hmanmi a si (cf. 1 Sam. 4:4, 21ff; Slm 132:8) i biakinn le Jerusalem khuapi chung i an luhpinak he khan pehtlaihnak a ngei tiah ruahmi a si. Babilon sal taannak in an kir hnu ahcun Sernak kong he pehtlai in zarh chung i ni hmasabik ah an rel tawnmi a si. Ṭhen thum ah hun ṭhen khawh a si i caang 1-2 hi Pathian cu Sertu a si bantukin uktu a sinak kha a langhter i; caang 3-6 ahhin ahodah biakinn chungah Pathian a bia kho lai (Slm 15), bia le ruahnak le tuahsermi cungah lungthin a thiangmi nih an luh lainak kong a chim i; caang 7-10 ahhin cun Kutka he aa pehtlaimi Pathian biakamnak kuang a luhpi a sinak le Pathian cu liannganbik siangpahrang, ral teitu a sinak kha a chim. Khrihfami nih cun Bawi Jesuh vancung a kai ni ah an rel tawn (cf. Heb. 9:12, 24) i a cheu nih cun Jesuh Khrih a chuah lai le Jerusalem i sunglawi ngai in a luh ni (Matt. 21:9ff) ah an rel tawn.[1]
Caang khatnak: Yahweh Pathian cu Bawipa le Sertu a si ti kha hi caang ahhin a lang. Vawlei hi Bawipa ta a si timi hi Bawipa hi vawlei ngeitu a si (cf. Ex. 19:5; Deut. 10:14; Slm 50:12, 89:11) ti zong in leh khawh a si. Amah cu vawlei cung Bawi (Slm 97:5) a si zeitintiah amah cu Sertu a si. Khuaza vanrangtoi i a ummi thil vialte zong amah sermi an si i amah ta an si dih (cf. Deut. 33:16; Isa. 34:1; Mik. 1:2).[2]
Caang hnihnak: Rili le tiva hi Kanaan miphun hna nih vawlei sernak kong an ruah tik ah ningcang lo a chuahtertu ṭhawnnak ah an ruah lio ah Israel miphun nih cun cu Rili ṭhawnnak cu an ṭih lo; a ruang cu Pathian zohkhenhnak tang ah a ummi a si ti an zumh caah a si (cf. 136:5-6) i vawlei hram bunhnak le hramthlaknak a si an ti.[3]
Caang thumnak: Bawipa tlang ah ahodah a kai lai? timi hi Zion tlang kha a chim duhmi a si (cf. Slm 2:6; 3:5; 15:1; 43:3; Isa. 2:3; Mik. 4:2; Isa. 30:29). A min a thang sawsawhmi tlang si lo in Pathian tlang thiang a si. Ahodah a lut kho lai ti le ahodah a dir kho lai ti kha an sullam aa khat i Bawipa hmai ah tlinnak he ahodah a dir ngam lai? ti biahalnak hi 1 Sam. 6:20 ah khan Beth-shemesh khuami hna nih an rak chimmi: "Hi Pathian thiang, Bawipa, hmaiah hin ahodah a dir kho lai?" timi kha hnathlam ah a hung lang ngaingai.[4]
Caang linak: Tuahnak tiah hika i a chimmi ahhin a kut a thiangmi ti zong in lungpem khawh a si i a sullam cu nunzia ah soisel awk a um lomi tinak a si (Deut. 26:13). Hi bantuk mi hna hi Pathian sin ah zumhawktlak a si i a dingmi an si. Lungthin in a thiangmi a hun ti tikah thil hmaan a tuahmi lawng kha si lo in lungput hmaan in thil a tuahmi tinak zong a si (cf. Slm 73:1). Siasal a bia lomi a timi hi palhnak a ṭanh lomi tinak zong a si (cf. Slm 31:6; Jer. 18:15). Hlennak biakam a tuah lomi timi hi zirtiannak he biakamnak a tuah lomi ti zong in fian khawh a si.[5]
Caang nganak: Zumhawktlak in a ummi hna cu Bawipa nih thluachuahnak laksawng a pek hna. Bia a rak kamh hna bantukin zumhawktlak sal hna nih cu thluachuahnak cu an co i hi lawng hmanh si lo in Pathian nih thiam a co ter hna. Na sual lo tiah a dirkamh hna. Khamhtu nih cun zmah cungah zumhawktlak in a ummi hna cu a bawmhnak, dinnak a hrawmh hna i thiam a coh hna.[6]
Caang ruknak: Pathian mithmai a kawl i amah sin i a rami hna nun duhnung cu hi caang ahhin kan hmun rel khawh (cf. Nam. 6:23ff; Slm 4:6; 11:7; 17:15; 42:2). Lenglang menmen in Pathian an kawl si lo in thinlung dihlak in Pathian lawmhter kha a duhmi an si. Pathian nih si hna seh tiah tahfung a ngeihmi bantukin nun kha an duhnak nganbik ah a chia khomi an si i cu bantuk Jakob tefa taktak dirhmun in Pathian hmaika i a chuak khomi an si.[7]
Caang sarihnak: Caang sarih in caang hra tiang hi a biazai kalning aa khat dih nawn. Kutka hna kau piin i hunnak nih a hun langhtermi cu Pathian upat pek sunhlawihnak le lawmhnak langhternak a si.[8] A biafang ning bak in hun leh ahcun na lu i tung, na tung i samh law sunparnak Siangparhang cu kutka ah lut seh ti a si i kutka cu titsa ah hmanthlakbia in an hun canter i lawmhnak he Siangpahrang cu hun donter a si (cf. Isa. 14:31; Zek. 9:9; cf. Ezek. 44:1ff).[9]
Caang riatnak: Ahodah timi biahalnak cu Bawipa Pathian kha a si i sunparnak in a khatmi siangpahrang a si. A liannganmi Siangpahrang ti zong in fian khawh a si. A ṭhawng i a ral a ṭhami ralbawi nih a ngeihmi ziaza vialte kha a ngei i raltuknak ah teitu a si a ti (cf. Deut. 10:17; Neh. 9:32; Isa. 10:21; Jer. 32:18). Hi ruang ahhin a thiangmi raltuknak zong hi a chuahnak a si kho men tiah ruah a si.[10]
Caang kuanak le caang hranak: Hi caang hnih nih caang sarihnak le caang riatnak kha an hun nolhmi a si i biapi tuk in an chiahnak a langhnak a si. Kutka i a rak lutmi Ralkapbu Bawipa thangṭhatnak kha a si ko.[11]
[1] NIBC, 573.
[2] Anderson, 201. Isaiah 45:18 zong hi rel chih ding a si, a ruang cu Bawipa nih vawlei hi um-hmun khuar awktlak in a sermi a si.
[3] Barker, 824. Rili le tiva hna hi biazai bia an si i an pahnih in an chim duhmi cu Gen. 1:2 chung bia kha a sawh duhmi a si; IB, 133.
[4] Anderson, 202.
[5] Ibid., 203.
[6] Barker, 825.
[7] Ibid.
[8] NIBC, 573.
[9] Anderson, 204. Sunparnak Siangpahrang timi hi siangpahrang hna sining a langhnak kha a si i Yahweh cu Siangpahrang a si ti kha hlan tuk in an rak zumhmi a si ve cang (cf. Isa. 6:3; Slm 21:5). Moses biakamnak khan a hram hei sih sehlaw cuticun Kanaan ram a luh hnu umhmun fekfuan tein an khuar hnu ah Kanaan miphun hna nih siangpahrang an ruahning kha Israelmi nih hin i laak ve hna sehlaw a dawh.
[10] Ibid., 205. Tabernacle puai ah sakmi salm a si i Biakamnak Kuang biakinn chung i an luhpinak kha a sawh duhmi a si. A ṭhawng i a liannganmi siangpahrang a ti tik ah Babilon miphun hna nih sernak tuanbia i an ngeihmi an pathian Marduk ṭhawnnak kha Isarelmi an biakmi an Pathian Yahweh cu a ṭhawngtukmi, teitu siangpahrang a si ti in an hun langhter vemi a si (cf. Slm 74:12-15; 89:8-10); Oesterley, 188 ah fel deuh in rel khawh a si.
[11] CBC, 364. Caang ruknak le caang hranak ah hmanmi selah caah Salm hrilhfiah biahmaiṭhi ah zoh. A liannganmi siangparhang tiah caang dang ah an hmanmi kha caang hranak ahcun Ralkapbu Bawipa ti in a hun hmannak kan hmuh khawh.
Credit: Rev. Dr. Lal Pek Lian Facebook
EmoticonEmoticon