Salm 25
Hruainak le Huhphenhnak Ca Thlacamnak
1 Maw BAWIPA, nangmah sinah
thla ka cam,
ka Pathian, nangmah cu
kan bochan.
2 Sungh ningzahnak chung khan
ka khamh law
ka ral cu ka cungah an di riamhter
hna hlah.
3 Nangmah an bochanmi cu
an sung lo i,
asinain nangmah doh ah a khul
a rangmi cu sunghnak kha
an phan.
4 Maw BAWIPA, na lam kha ka cawnpiak
hna law ka hngalhter hna.
5 Nangmah cu ka khamhtu na si caah
na biatak ningin nun cu
ka cawnpiak tuah.
Chun nitlak in nangmah kha
kan bochan.
6 Maw BAWIPA, hlan piin ka cungah
na rak langhter tawnmi
na dawtnak fek le na zaangfahnak cu
philh hna hlah.
7 Ka tlanval lio i ka sualnak le
ka palhnak kha
ka ngaithiam ko hna.
A fekmi na dawtnak le na ṭhatnak
ruangah
keimah cu ka philh hlah,
maw BAWIPA.
8 BAWIPA cu a ding i a ṭha:
misual mi kha an zulh awk a simi
lam cu a cawnpiak hna.
9 Mi toi i aa dormi kha lamding in
a hruai hna i
a duhnak kha a cawnpiak hna.
10 A biakam le nawlbia a zulmi
vialte cu,
dawtnak in a hruai hna i
zumhawktlak tein a kalpi hna.
11 Maw BAWIPA, ka sualnak cu
zeitluk hmanh in ngan sehlaw,
na min ruangah ka ngaithiam ko.
12 BAWIPA nawl a zulmi nih an zulh awk
hnga lam kha an hngalh lai.
13 Nun nuam tein an um lai i
an fale cu hi ram chungah hin
him tein khua an sa lai.
14 BAWIPA cu a nawl a zulmi hna
hawikom a si i
a biakam kha a cawnpiak hna.
15 BAWIPA cu kaa bochan zungzal i thil
ṭihnung chungin a ka chuah.
16 Maw BAWIPA, keimah lei hoi law,
ka zaangfah tuah,
zeitintiah ka um a har i ka thazaang a der.
17 Ka lung retheihnak vialte cu
ka chang law
ka harnak dihlak chungin
ka khamh tuah.
18 Ka retheihnak vialte le ka innak
vialte kha ka ruahpiak hna law
ka sualnak vialte cu ka ngaithiam
ko hna.
19 Ka ral vialte hi zoh tuah hna,
zeitluk in dah an ka huat hi
hmu tuah.
20 Ka huppheng law ka khamh tuah,
himnak hmuh duh ah nangmah cu
kan fuh caah
mualpho in ka umter sawh hlah.
21 Nangmah kha kan bochan caah
ka ṭhatnak le ka lih chim lonak nih
ka huppheng ko hna seh.
22 Maw Pathian, na mi cu kan harnak
chung hin kan khamh ko!
NIB lebang nih cun hi Salm cu a hun uar khun i a tlangtar ah "Nangmah sinah, Maw Bawipa, ka nunnak kan pek" a ti.[1] IB nih cun "Ningzahnak ka phaakter sawh hlah" tiah tlang a tar ve.[2] Hi salm cu thlarau lei hruainak in a khatmi a si. Fimchimtu caṭial bantuk a si ko nain pumpak ṭahnak hla phun a si i cu pumpak a sinak cu mibu aiawh in a chimmi si lo in amah nih a tonmi le a halmi kha an si ko. A ral hna kong kha voi hnih tiang a langhter. A donghnak caang hoi hna hi cu, hi salm ta a si lo tiah ruah a si.[3] Hi salm chungah hin a tlangpi phun thum kan hmuh i cu hna cu ngaithiamnak, lam hruainak le kilvennak hna hi an si i cu hna cu ṭhen awk ṭha lo in la bang an i ṭem chih. Weiser nih a chimning ahcun hlawtmi hna le a lung a leengmi hna ca paoh ah hnemhnak i hmanmi salm a si ko a ti ve.[4]
Caang khatnak: Salm ṭialtu nih a nunnak dihlak Pathian lei a hoihnak kha a hun langhter i a Bawipa cu aa bochan i cu zumhnak he cun thla a cam (cf. Ṭahnakhla 3:41).[5] Cucaah caang khat in caang nga tiang hi Bawipa bochannak, ruahchannak le thlacamnak an si tiah NBC nih cun a hun chim ve.[6] Hi bantuk in Pathian fuhpanhnak hi thlarau le biatak in Pathian biak cu a si.[7]
Caang hnihnak le caang thumnak: Pathian biakamnak kha thukpi in ruat ṭhan bu in a luatnak ding caah nawlnak thla a cam (cf. Slm. 21:7; 22:4ff). A ral hna hmai ah ningzahnak, mualphonak le sunghzatlaknak a tonnak hnga lo a Bawipa a nawlnak aw a si. Vanchiatnak a ton ruang ah a ral hna an i lawmh lo ding, an di a riamh lo ding kha a nawl (cf. Slm. 31:1,17; Mik. 7:8).[8] Pathian a ṭihzahmi nih himnak le Pathian vennak an hmuh lio ah zumhawktlak lomi, Pathian a domi hna cu sunghnak an phan.[9]
Caang linak le caang nganak: Salam caṭialtu nih a herh bakmi cu Pathian lamhruainak a si, a ruang cu Pathian nawl cawn a duh caah a si. Pathian nawlbia ningin a nun khawh ve naklai duhnak nganpi he thlacamnak in Pathian duhnak a hun kawl mi cu: "na lam le na cawnpiaknak, na bia biatak" hi ka cawnpiak tiah thlacamnak in a hal. Pathian nawl cawnnak ahhin amah ṭhithruainak chungah i pumpek, i ap a herh zungzal. Pathian ṭihzah upatnak taktak timi cu lenglang i zuamnak menmen kha si lo in thinlung chung dihlak in Pathian nawlbia kha nunnak chung ah i nunpi kha a si. Cucaah salm caṭialtu cu Khamhtu Pathian bia in a nun khawh naklai a ruahchannak he thla a cam.[10]
Caang ruknak: Hi caang ahhin a ngan tukmi Pathian vel kha kan hmuh khawh. Hika i dawtnak kong a chimmi cu zaangfahnak he a pehtlaih ter (Slm. 18:1); cu dawtnak cu Pathian thinlung in aa semmi a si i Pathian duhnak tuah kha a duhnak ah aa chiahmi dawtnak phun kha a si.[11]
Caang sarihnak: Hi caang he hin voi thum tiang a sualnak cu ka ngaithiam tiah Pathian cu a nawl (caang 11, le 18). A chiaṭhathleidannak lungthin a thuk bikmi hmun in a sining cu a hun i pur i a hun i zoh tikah a no lio sualnak kha fiang tukin a hun i hmu; cu tikah misual a kawltu Pathian cu a hun fuh panh; Pathian he an rak i pehtlaihnak hri a cat cangmi kha ngaihthiamnak nih a pehtlaihter ṭhan. Minung le Pathian karlak ah remnak a hung um kho ṭhan. Ka ngaithiam ko tiah hal duhnak lungthin a hun ngeih khawh naklai a sualnak kha aa hmu.[12]
Caang riatnak: Caang riatnak in caang hleili tiang ahhin Pathian sining ziaza kan rel khawh. Hi caang ahhin Pathian sining ziaza pakhat cu a ding i a ṭha tiah a hun chim. Amah a daw lo i lam a pialmi misual hna hmanh a dingmi a lam cu a hmuhsak ṭhiamṭhiam ko hna, zeitintiah annih zong ahmaanmi lam ah an kir khawh ve i amah sin ah an hun i mer ṭhan nakhnga caah a si. Hi ruahnak cu Salm 51:13 zong ah kan hun rel khawh i cucu: "misual mi kha na nawlbia ka cawnpiak hna lai i nangmah leiah an i mer ṭhan lai," a ti.[13]
Caang kuanak: Mi toi i aa dormi kha ahmaanmi thil a cawnpiak hna. Hi ahmaanmi lamding tiah hun timi cu Pathian mi hna he ningcang tein nun ṭinak caah a herhmi nunzia dawh ti zong in fian khawh a si. Cu lam cu mi toi i aa dormi hna ah hmuhsak le cawnpiak an si (cf. Slm 34:2)[14]
Caang hranak: Hi caang ahhin zumhawktlak a simi hna cu zei hi dah Bawipa duhmi lam zulh a si ti kha a cawnpiak hna i an nunnak ah an i cawn khawh. An Bawipa cu an Cawnpiaktu zong a si i velngeihnak in a khat i a dingmi a nunzia kha miding he misual he a cawnpiak hna. Pathian nih a fale hna cu ding te le dawtnak le zumhawktlak sinak in a hruai hna i a fale zong nih a nawlbia an zulh ve ding kha a duhmi cu a si.[15]
Caang hleikhatnak: Na min ruangah ka sualnak cu ka ngai thiam ko tiah a hun nawl (cf. Slm 23:3; Isa. 43:25).[16] A sualnak cu a ngan hringhran ko, asinain Pathian ngaihthiamnak cu 'a min thawng in' a ngan deuhmi a si. Maw Bawipa tiah a hun auh i ngaithiam a hal kha a thlacamnak cu a si.[17]
Caang hleihnihnak: Hi caang i Bawipa nawl a zulmi timi hi Bawipa a ṭihzahmi tinak zong a si i cu bantuk mi hna nih cun laksawng nganpi an hmuh tawn.[18] Pathian a ṭihzahmi hna cu Pathian a upat i a nawl a ngaimi hna an si (Job 1:1,8). Hi bantuk mi hna nih cun zei lam hi dah kaa thim awk a si ti kha an hngalh (cf. Isa. 48:17).[19]
Caang hleithumnak: Pathian lam a zulmi hna nih theitlai an zun tawnmi cu nunnak thluachuah a si. Salm 34:10 chung i "Bawipa nawl a zulmi cu zeihmanh an baumi a um bal lo" timi bantukin thluachuahnak an hmu lai. An fale nih ram an co lai i Pathian pekmi ram chungah nuam tein khua an sa lai (cf. Gen. 17:8; Deut. 4:1; Slm 140:13).[20]
Caang hleilinak: Hi bantuk Bawipa a ṭihzah i a nawl a zulmi kha cu Bawipa he naihniam ngaingai in hawikomhnak an hmuh khawh naklai Bawipa nih mithmaiṭha a pek hna. Annih nih Pathian biakamnak nawlbia kha an hun hngalh i an nunnak ah an hun hmuhtonnak, Pathian hawikom an sinak kha a hun chim.[21]
Caang hleinganak le caang hleiruknak: Caang hleinga le hleiruk nih Pathian lawnglawng hi a caah aphi a pe khotu Bawipa a si kha pehtlaihnak an ngeih nakin a hun langhter. Pathian aa bochannak kha David nih cun a hun langhter ngaingai.[22] A ral hna le thil ṭihnung chung in a khamh naklai Bawipa zaangfahnak cu a hal, a lilennak zong Pathian kut ah a chanh i amah lei hoih in mithmaiṭha a pek ding kha a nawl.[23]
Caang hleisarihnak le hleiriatnak: A lung retheihnak vialte chung in Pathian nih a khamh nakding caah nawlnak thla a cam. Harnak chung in ka khamh tuah timi hi harnak chung in ka chuah tuah ti zong in leh khawh a si. Lung retheihnak a ton tik ah Pathian a fuh panh i rak ka chaang tiah a nawlmi hi duh a nung ngaingaimi fuhpanhnak a si (cf. Slm 4:1; 18:19). Ka retheihnak vialte a hun ti tik ah piahtana a tonmi vialte kha a chim duhmi a si i cu harnak a tonmi hna cu sualnak he aa pehtlaimi a si. Pathian dantatnak hmanh a si tiah ruah a si. Asinain ka sualnak vialte cu ka ngaithiam ko tiah ngaihthiam a hal. Hika i ka ngaithiam ko tiah a hun timi hi ka sualnak vialte kalpi dih ko ti zong in leh khawh a si (cf. Zek. 14:19; Slm 38:4). A ngaingai ti ahcun hi harnak piahtana a tonmi hi a caah a rit tukmi a si i minung nih phurh khawh ding hmanh khi a si lo.[24]
Caang hleikuanak le caang kulnak: Amah a huatu hna a ral nih an huatning hi huat tuk lawmmam (biṭer hatred) khi a si. Pathian ngaihthiamnak le a ral hna kut in a luatnak ding caah thla a camnak a si.[25] A ral nih an huatnak hi a nunnak laak an duh i a thisen chuah a duhmi ko khi an lo. Hi ṭih a nung tukmi chung in Pathian cu a hupphengtu le a zohkhenhtu ah David nih a nawl. Aa ruahchanmi luatnak nih a lung a rawhter lo ding kha a Bawipa cu a nawl i 'mualpho in ka umter sawh hlah' tiah Pathian cu a fuhpanh.[26]
Caang kul le caang khatnak: Hika i ṭhatnak le ding te in nunnak timi hi Pathian ziaza kha a si caah David nunzia a si lo men lai a timi zong an um nain Pathian lamhruainak thawngin hi nunzia dawh hi David ta a si khomi a si ve ko ti kha mi tampi nih cun an pommi a si. Thil ṭha tuah a duhnak kha lung thiang te in a hun langhtermi a si, cu lila cu Pathian sin in aa semmi duhnak nganpi kha a si i David cu mi lianngan a si ko nain sualnak a ngei lo i a tlingmi a si tinak kha a chim duhmi a si lo (cf. 1 Siang. 9:4). A thlacamnak ahhin nangmah kha kan bochan ti asiloah nangmah kha kan hngak ko ti hi a si.[27]
Caang kul le caang hnihnak: Hi caang hi biahmaiṭhi ah kan chim cang bang biazai chung ahhin a biakalning ah a rak i tel lomi si dawh a si. Asinain mibu pi nih thlacamnak le Pathian biaknak i an hun rel nakding ah an hun chapmi si dawh a si. Israelmi nih luatnak an hmuhnak ding thlacamnak in bia a kilhmi cu a si.[28]
[1]NIB, 775.
[2] IB, 135.
[3] Oesterley, 189.
[4] NIBC, 573.
[5] Ibid.
[6] NBC, 501. Ṭihnung mi ral le Pathian a dohmi hna nih an kulh lio ah David nih Pathian sin i thla a camnak a si.
[7] Anderson, 207.
[8] Ibid.
[9] Barker, 825.
[10] Ibid., 826.
[11] NBC, 501.
[12] Weiser, 239.
[13] Anderson, 209.
[14] Ibid., 210.
[15] Barker, 826.
[16] NIBC, 574.
[17] Barker, 826.
[18] IB, 138.
[19] Anderson, 211. Nutling patling sinak nih fim a chimh i Pathian a ṭihzahmi hna cu Pathian he hawikomhnak an ngei i biakamnak thluachuah kha an hmu i nunzia dawh a ngeimi ah lam hruai an si; Barker, 826 ah zoh. Slm. 111:10; Phut. 1:7; 3:32 zong rel chih ding.
[20] Ibid. Pathian biakam thluachuahnak hi phun hnih in biafun khawh a si i cucu: ṭhanchonak (cf. 34:10; 37:28-29; 103:17) le 'ci ' le 'ram' an conak hna hi an si (Gen. 15:7; Deut. 1:8; 6:1-2). Ci tiah a hun ti duhnak hi tuchin fapar tiang in a hun i zulmi fale kong kha a chim duhmi a si i ram a ti tikah Pathian pekmi ram kha a chim duhmi a si; Barker, 826.
[21] IB, 139.
[22] NBC, 502.
[23] Barker, 826.
[24] Anderson, 212.
[25] Oesterley, 191.
[26] Calvin, 138.
[27] Anderson, 213.
[28] Weiser, 241.
Credit: Rev. Dr. Lal Pek Lian Facebook
EmoticonEmoticon