Salm 9
Pathian Ṭhawnnak le Dinnak
David Hla
1 BAWIPA ka lungthin dihlak in
nangmah cu kan thangṭhat lai,
nangmah nih khuaruahhar thil
na tuahmi vialte cu ka chim lai.
2 Nangmah thawngin lunglawm in
hla ka sa lai,
maw Cung Nung Bik, nangmah cu
kan thangṭhat lai
3 Nangmah na langh tikah ka ral cu
an i let, an tlu i an thi.
4 A dingmi biaceihtu bawi bantukin
na bawi ṭhutdan cungah na ṭhu i
keimah lei ṭanh in biakhiahnak kha
na tuah cang.
5 Lawkihmi kha sual na phawt hna i
miṭhalo kha na hrawh hna,
annih cu hngalh ṭhan, ti a um
ti lai lo.
6 Kan ral cu an dih cang,
an khua cu na hrawh cang hna i
a philh in philh an si dipdep cang.
7 Sihmanhsehlaw BAWIPA cu zungzal in
siangpahrang a si ko;
biaceihnak tuah awkah
a bawi ṭhutdan cungah cun a ṭhu.
8 Dinnak in vawlei kha a uk i
biading in mi kha an bia
a ceih hna.
9 Hremnak a ingmi hna caah BAWIPA cu
himnak hmun a si i
harnak caan ah ralhruang fek a si.
10 Maw BAWIPA, nangmah an hngalmi
nih cun an in bochan lai,
nangmah sinah a rami cu
ahohmanh na dawn bal hna lo.
11 Zion ah a ummi BAWIPA cu hla in
thangṭhat u,
a tuahmi thil kha miphun kip
chim hna u.
12 Pathian nih hremnak a ingmi kha
a philh hna lo i
an aunak kha a philh lo:
an cung i ṭhatlonak a tuahtu kha,
dan a tat hna.
13 Maw BAWIPA, ka zaangfah ko!
A ka huatu nih zeitluk in dah
ka cungah ṭhatlonak an tuah kha
ka hmuhpiak tuah.
BAWIPA, thihnak chungin
ka chuah law
14 Jerusalem khuami hna hmaiah
ka dir lai i
nangmah kha zei ruangah dah
kan thangṭhat ti vialte kha
ka chimh hna lai.
Nangmah nih na ka chuah caah
ka lung aa lawm lai.
15 Lawkihmi nih khor an cawh i
anmah an tla;
rap an chiah i anmah an i foih.
16 Ding tein bia a ceihnak ah khan
BAWIPA cu amah le amah
aa phuang i miṭhalo hna cu
anmah tuahnak lila ah khan
an i foih. Higgaion. Selah
17 Miṭhalo vialte hna le
Pathian a hlawmi vialte
an donghnak cu thihnak a si.
18 Mipam hrelh an si zungzal lai lo i
hremmi cu ruahchan awk ngei lo
an si zungzal lai lo.
19 BAWIPA, ra tuah, mi nih zeirello in
in um hna hlah seh!
Lawkihmi cu na hmaiah chuahter
hna law an bia ceih hna.
20 Maw BAWIPA, annih cu
an thinphanter hna,
minung menmen an si kha
hngalhter hna.
Hi Salm cu amah lawng in a tlingmi Salm a si lo; fung hranak he hin aa pehmi a si tiah Baibal thiamsang hna nih an kan chimh. Pumpak in ṭahnak hla a si i thlacamnak le Pathian thangṭhatnak zong aa tel chih; Pathian nih a dinnak in miphun hna a uknak kong a kan chimh.[1] Unger nih cun Pathian dinnak caah lunglawmh raithawinak Salm a si a ti ve. Pathian a ṭihzahmi nih a donghnak ah Pathian chanhnak an hmuh lainak le Pathian Pennak chung i dinnak nih a hun uk lainak thluachuahnak a si.[2]
Caang khatnak le caang hnihnak: Ka lungthin dihlak in tiah a hun ti tikah thangṭhatnak ahhin lungthin cheubang hi a si bal lo; kan zeizong te in thangṭhat tu kha a si (Slm 146:2). Salm nih a kalpi pengmi cu Pathian kha lunglawm tein thangṭhat a si i cucu a ziaza pakhat a si i hi caang pahnih chung zongah cu ziaza cu kan hmuh khawh. Pathian cu a min nih aho a si kha a langhter i a rianṭuannak nih a tuahmi vialte kha a dirkamhnak kan hmuh khawh. Cung Nung Bik tiah a hun timi cu BAWIPA timi a min sining kha a si i miphun vialte uktu tinak a si (Slm 47:2; 78:35; Deut. 32:8).[3] Pathian a thangṭhatnak a lunglawmhnak hi hmurka nih a phan kho lo; holh nih a zawh lo tiang i Bawipa nih a cung i a tuahmi cungah aa lawm.[4]
Caang thumnak le caang linak: Salm caṭialtu cu amah cung i a ṭhalomi hna lih puhnak vialte chung in Pathian nih a khamh i a ral hna cu Pathian hmai ah an tlu an thi, ningzahnak an tong. Zeitin tiah Pathian nih a dinnak kha a dirkamh i dinnak he bia a khiah piak. Hi bantuk luatnak hi vancung biaceihnak inntual i bia an ceihnak hmanthlak bantukin cuanh khawh a si (cf. Slm 7:6-8; 43:1; Jer. 11:20). Babilon pawl an hla ah nika-pathian nih bia a ceihnak cu hi ti hin an hloi: "Nang nih cun zei hi dah a hmaan i zei hi dah a palh ti kha na hngalh; O Shamash! Van le vawlei Biaceihtu Bawi!"[5] Pathian dinnak a zum i aa bochanmi hna cu luatnak an hmu, zeitin tiah Pathian cu Sihni Ngan le Biaceihtu a si. Lungretheihnak in luat khawh cu Pathian fale caah a laksawng sung a si, zeitintiah Pathian nih cun dinnak in bia a ceih caah a si.[6]
Caang nganak le caang ruknak: Sual na phawt hna tiah hika caang nganak i a hmanmi a sullam cu Pathian nih lawkihmi hna cung i a thinhunnak a langhternak le midingmi hna a vennak hna a si. Hrawh dih le philh an si dipdep cang a timi cu miṭhalo hna cu zeitik hmanh ah an nung kho lai lo, an min hrimhrim hloh dih cikcek an si lai tinak a si.[7]
Caang sarihnak le caang riatnak: Ni hmanung bik ni i biaceihnak a tuah dingmi kha atu ahhin hmelchunhnak phun in a chim.[8] Bawi ṭhutdan a ti tikah van in a hun uk tinak a si i vawlei biakinn zong a si kho (cf. caang 11; Slm 76:2; 80:1).[9] A ṭhu a tik ahhin BAWIPA cu a zungzal in siangpahrang a sinak kha a chim duhmi a si (Slm 102:12, 26; Heb. 1:11). Sunparnak in a khatmi a bawi ṭhutdan (Matt. 25:31) cung in biading in mi kha an bia a ceih hna.[10]
Caang kuanak: Zeihmanh ṭhawnnak a ngei lomi hna caah BAWIPA cu an ralhruang a si.[11] Pathian cu zumh awktlak lo in a um bal lo; miding hna kha ṭahnak an ton caan zong a um men ko lai, vawlei mithmuh ah hremnak a ingmi, harnak a tongmi men kan si men ko lai, asinain kan tha chia hlah seh, Bawipa cu kanmah he lamhlat ah a um lo, kan herh caan ah a kan bawmtu a si ko.[12]
Caang hranak: Amah a hngalmi nih cun a ziaza kha an hngalh i amah sining taktak cu hngalh khawh dih taktak cu a si kho lo nain zumh awktlak mi sin ah Bawipa nih lunglawm tein aa hngalhter tawn. Cucu zei ah dah a hram a thlak ti ahcun Bawipa cung i hnangamnak ah khan a si i amah sin i a rami le amah a kawlmi cu zeitik hmanh ah a hlaw hna lo. Lungrawh lio le harnak caan i Bawipa hngalh le amah kawl kha himnak hmuhnak a si.[13]
Caang hleikhatnak: Pathian nih Zion ah a bawi ṭhutdan a chiah. Zion cu Pathian 'ke chiahnak' asiloah van nunzia in a uknak kha vawlei i a hun langhnak (cf. Slm 2:4; 76:2; 132:13-14) a si. Cucaah Pathian a ṭihzahmi hna nih Zion ah Pathian cu an thangṭhat. Pathian nih ding tein a uk hna caah le a zohkhenh hna caah amah cu hla in an thangṭhatnak cu a si.[14]
Caang hleihnihnak: Chambaunak a ngeimi hna kha Pathian nih a zohkhenh hna. An lung a rawh tuk lio ah Pathian nih a kan umpi rua lo ee, tiah an i ruah lio caan hmanh ah Pathian nih cun dinlonak kha a ngai thiam kho hrimhrim lai lo. Cucu miphun hna nih Pathian sining an hun hngalh awk cu a si. Nganfahnak in a ṭapmi hna an ṭahnak kha Pathian nih a theihpiak hna i hremnak a ingmi kha a philh hna lo.[15]
Caang hleithum le hleilinak: Ral nih hin nganfahnak an chuahter tikah ṭahnak he thlacamnak in bawmh halnak a chuahter (cf. Slm 88:13) i Pathian nih kan hmu sehlaw cuticun kan zaangfah seh ti kha duh a si. Hi nganfahnak hi thihnak he aa tluk ko ti kha David nih a tuarning cu a si. Nunnak cu kaltaakmi sinak le harnak ah a hun i thlen tik ahcun dinnak in uknak Zion lawnglawng ah Pathian a ṭihzahmi hna nih dinhnak an hmuh khawh ti kha a hngalh. "Zion fanu" timi sullam cu Pathian mi hna tinak a si i (Mik. 4:8), Jerusalem cu Pathian khualipi a si (Isa. 1:8; 10:32). Pathian thangṭhatnak cu khamhnak an hmuhnak lawmhnak an rel ṭhannak a si. Salm caṭialtu nih aa ruahchanmi cu Pathian nih luatnak a pek hna i miṭhalo hna cu a dongh lainak kha a si. Aa ruahchan rihmi cu mi vialte hmai ah dir i Pathian thangṭhat kha a si.[16]
Caang hleinganak: Miṭhalo hna cu Pathian fale an rawhralnak ding kha khua a khaang pengmi an si, hlan liopi in an tuah lengmang mi a si. Hnahchuahnak an ngeihmi hi lih vialte pa a simi Satan nawl an i cawn kha a si. Sihmanhsehlaw a donghnak taktak ahcun an tuahmi kha anmah lucung lila ah khan a phan ṭhan dih ko. An cawhmi khor le an chiahmi rap ah an tla, an i foih ko.[17]
Caang hleiruknak: BAWIPA cu amah le amah aa phuang timi hi a biafang umtuning ahcun 'amah le amah aa hngalmi BAWIPA nih biaceihnak a tuah' ti in fian khawh a si i a fiang ngaimi cu Biaceihtu dirhmun in miṭhalo hna cu anmah ṭhatlonak kha a foihter hna. Hika hi Higgaion tiah an hun ṭialmi a sullam cu thukpi in ruah (meditation) tinak a si i Pathian biaceihnak kha thukpi in a ruat tinak a si. Selah nih a hun fianter duhmi cu hla an sak tik i an hun nolh tikah a bia le an sullam kha a pehtlaihter hna.[18]
Caang hleisarihnak: Hika i thihnak a timi hi thlanmual ti zong in fian khawh a si i Sheol tinak kha a si (Slm 6:5).[19] Sheol hi zungzal hremhmun ah ruah a si lo, thlanmual hmanthlak bia tu kha a si. Pathian a ṭihzahlomi hna le miṭhalo hna cu anmah cung lila ah rawhralnak a phan lai; hremhmun ah an tla lai. Zumh awktlak Pathian fale zong thlanmual ahcun an kal ve ko lai, asinain ruahchannak ngei lo an si lai lo; Sheol ah innka khar kanh a si chung ko lai nain annih cu vanram kha an hngak lai.[20]
Caang hleiriatnak: Pathian nih hin harnak nan tong lai lo a kan ti bal lo, sihmanhsehlaw ruahchannak a kan pekmi ruang ah a ban cu kan sin ah a hun samh ko. Cucaah herhbaunak a ngeimi mipam le hremmi hna nih ruahchannak Pathian sin ah an ngei zungzal ko.[21]
Caang hleikuanak: Hi caang ahhin David nih Bawipa cu Ra tuah asiloah tho tuah tiah a nawlnak kan hmuh. Miṭhalo hna an i porhlawtnak hi a donghnak ahcun Pathian kutchung ṭhiamṭhiam ah an tla ko lai ti kha David thlacamnak cu a si. Hi caang i na hmai ah ti hi 'na mithmai ah' ti zong in fian khawh a si. Pathian hnulei i a chiitmi cu Pathian biaceihnak hmai ah an dir te lainak kong a chimnak a si.[22]
Caang kulnak: Pathian biaceihnak nih aa tinhmi cu Pathian sining kha vawlei cung dihlak nih a hngalh ding kha a si i, minung menmen nih cun cu aa phuannak cu a hngal kho lo; minung nih bawmtu ngei lo a si le a derthawm ngaingaimi a si kha aa hngalh dih cikcek hnu lawng ah Pathian sining kha a hngalh khawh.[23] Pathian a ralchanhmi hna cu hranhram in Amah Pathian ṭihter kha an herh; cu ti ṭihter hnu lawng ah nawl a ngaimi an si tawn. Cucaah hika caang ahhin an thinphanter hna tiah a hun tinak hi a si.[24] Miphun vialte nih hin hngal hrimhrim hna seh, anmah cu minung menmen an si kha; cuticun Pathian nih miphun cung i rian a hun ṭuannak dingah nawlnak bia in hi Salm cu bia a kilh.[25] Hi caang kulnak a donghnak zawn ah Selah timi bia a hman ruang ahhin Salm fung kuanak le fung hranak aa pehmi an sinak hi a si tiah a ruatmi an um. A ruang cu Selah hi biadonghnak ah hmanmi bia a si bal lo caah a si.[26]
[1] Barker, 804. The Interpreter's Bible nih cun Salm fung kuanak le fung hranak hi ṭhen lo in a ṭial ṭi hna. Pathian thangṭhatnak le thinlung dihlak i ṭhum in Pathian sin ah zaangfah nawlnak Salm an si, a ti; p. 53.
[2] Unger, 757-758. Weiser nih cun Salm fung kuanak hi raltuknak ah teinak an hmuh i lunglawmh biachimnak Salm a si i siangpahrang asiloah ral bawi ngan nih a chimpi mi hna a si a ti; Weiser, 149.
[3] CBC, 356.
[4] IB, 55.
[5] Ibid., Morris Jastrow nih Babilon le Assiria pawl an biaknak kong a ṭialmi chung in a hun lak chinmi a si.
[6] Barker, 804.
[7] Ibid.,
[8] Oesterley, 144.
[9] NIBC, 564.
[10] Unger, 758.
[11] NJBC, 528.
[12] Calvin, 40.
[13] Ibid. Pathian min hngalh hi zumhnak thawngin khamhnak hmuhnak a si tiah Biakam Thar nih a cawnpiak bantukin Biakam Hlun caah cun aa tluk mi sullam a ngei; CBC, 356. Pathian min hngalh cu Pathian sining le a duhmi cohlan pi i amah duhnak bang in nun a si (cf. 91:14; 20:1); NIBC, 564.
[14] Barker, 804.
[15] Ibid., 805.
[16] Ibid. Zion fanu timi bia hi dawtnak in Jerusalem an auhnak a si. Jacob cu Pathian fapa a si bantukin Jerusalem cu Pathian fanu a si (Salm 48); CBC, 356.
[17] Calvin, 43. Hi cang i lawkihmi (miphun hna) timi hi Gentile mi tinak zong a si; Weiser, 151 ah rel chap. Miphun hna ti zong in Mirang Baibal ahcun leh a si i miphun dang vialte kha a chim duhmi si lo in Judahmi chung i a lung a ṭhawng i a ṭhalomi hna kha a chim duhmi a si; IB, 59 ah rel chap.
[18] Ibid. Higgaion le Selah hi, hika i ṭhen lo in a hun hmanmi nih caang 17 le 18 kha pehzulh in hun sak ding; thukpi in ruah chih ding kha a si; Barker, 805.
[19] NIBC, 564.
[20] Calvin, 43.
[21] Ibid.,
[22] Calvin, 44.
[23] Weiser, 152. Minung cu vawlei menmen (Gen. 3:19) a si le thli le thaw sawsawh (39:11; 144:4) a si kha aa hngalh awk a si. Minung a sunparnak le man ngeimi a sinak cu Pathian thawng lawnglawng in a si; Tyndale, 70.
[24] Calvin, 44.
[25] IB, 59.
[26] Oesterley, 141.
Credit: Rev. Dr. Lal Pek Lian Facebook
(Amah (Rev. Dr. Lal Pek Lian @ Church Pastor, IBC) nih Salm Hrilhfiah a kan ṭialpiak cuahmah lio ah zapi rel khawh ding in a post mi chung in tår chinmi a si.)
EmoticonEmoticon